Monday, August 30, 2010

კლოუნი

მე ერთი შეუმჩნეველი კაცი ვარ... ჩემნაირებს უიღბლოებს ეძახიან, თუმცა იმასაც ვერ ვიტყვი იღბალმა ზურგი შემაქცია-მეთქი, რადგან ისეთი არაფერი მახსენდება ჩემი ცხოვრებიდან, რომ უიღბლობისთვის მიმეწეროს, მაგრამ ვერც რაიმე განსაკუთრებულ იღბლიან შემთხვევას გავიხსენებ... იღბალიც კი ვერ მამჩნევდა.
ალბათ დედის მუცლიდანვე დამყვა - დედამ ხომ მხოლოდ მაშინ შეიტყო თავისი ფეხმძიმობის შესახებ ხუთი თვის რომ გახდა... დარჩენილი ოთხი თვეც არ შემიწუხებია ჩემი არსებობით და ისე იმშობიარა ”ღმერთო ჩემოს” დაძახებაც ვერ მოასწრო...სამშობიაროში მიყვანამდე, სახლში გამაჩინა.
”ისეთი უპრობლემო და წყნარია, ბავშვი თუა სახლში ვერც შეამჩნევ”
და მართლაც ისე გავიზარდე, „ბავშვი თუ ვიყავი სახლში, ვერ მამჩნევდნენ“
მეც ისე მივეჩვიე თუ მიმაჩვიეს საკუთარ შეუმჩნევლობას, რომ ვცდილობდი თვალში ზედმეტად არავის გავჩხეროდი, თამაშსაც კი მაშინ ვიწყებდი, როცა როცა ჩემი და-ძმები ამთავრებდნენ და დაბლა, სხვა ოთახში ჩადიოდნენ.
ერთი დიდი ოთახი გვქონდა სხვენში სათამაშოდ გამოყოფილი... რას არ ნახავდით შიგნით - სათამაშოებით დაწყებული ძველმანი ნივთებით დამთავრებული, რომლებიც ჩემს მშობლებს აღარ სჭირდებოდათ, მაგრამ ვერც გადასაგდებლად იმეტებდნენ.
ოთახის ერთი კუთხე ამ ძველმანებსა და ხარახურას ეკავა.
მეორე კუთხე ჩემი დის იყო, სადაც თოჯინები და რეზინის სათამაშოები შემოეწყო კედლის თაროებზე... ფანქრები და სახატავი ფურცლები კი იქვე, პატარა მაგიდაზე ელაგა...
მესამე კუთხე ჩემი უმცროსი ძმის სამფლობელო იყო - იქ ინახავდა სამთვლიან ველოსიპედს, ლამაზი კენჭებითა და ქვებით სავსე ხის პატარა სკივრს, ფერად-ფერად კოჭებსა და სხვადასხვა ზომის ბურთებს.
მეოთხე კი ჩემი უფროსი ძმის საკუთრება იყო და იქ თავის გამოთლილ ხის სათამაშოებს აწყობდა.
ყველაზე ძალიან ხის კლოუნი მომწონდა. მახსოვს, ყველაზე დიდხანს ამ სათამაშოს თლიდა და საგულდაგულოდ ღებავდა... ძალიან ამაყობდა ამ ნამუშევრით, ერთი საპატიო თაროც კი გამოუყო ყველაზე ზემოთ, საიდანაც მთელ სხვენსა და სხვა სათამაშოებს გადმოჰყურებდა, მათ შორის მეც, ქვემოდან რომ შევცქეროდი თვალმოუშორებლად და თან ათასგვარ ამბებს ვთხზავდი ჩემსა და მის მეგობრობაზე.
როგორ მინდოდა ერთხელ მაინც ამეყვანა ხელში და სახლის უკან მდებარე ბაღში გამეყვანა სასეირნოდ, მერე ერთად გვევახშმა და ღამითაც ერთად დაგვეძინა... რამდენ რამეს მოვუყვებოდი ძილის წინ... მაგრამ კარგად მქონდა შეგნებული, რომ ამ ოცნებას ასრულება არ ეწერა, რადგან ჯერ ერთი, რომ ვერ ვწვდებოდი თაროს და მეორეც, ჩემი ძმა ისე უფრთხილდებოდა ამ სათამაშოს, მე კი არა ჩემს და-ძმასაც არ აძლევდა იმის უფლებას, რომ ჩამოეღოთ.
მე ჩემი კუთხე არ მქონდა სხვენში, ამიტომ ხან ჩემი ძმის ფერადი კოჭებით ვთამაშობდი, ხან ჩემი დის საქანელა ცხენზე ვჯდებოდი და ხანაც ჩემი უფროსი ძმის ხის ჯარისკაცებით ვერთობოდი. ჩემს კლოუნს ბოლოსათვის შემოვინახავდი ხოლმე... დავდგამდი ხის ტაბურეტს ოთახის შუაში, დავჯდებოდი ზედ, ავხედავდი მას და მერე ერთად ვმოგზაურობდით - კალიებს დავდევდით ჭალაში, ბაყაყებს ვდარაჯობდით წყლის გუბურასთან და კენჭებს ვესროდით, ხილს ვიპარავდით, ფარდულში შევიკეტებოდით და იქ ვჭამდით, მერე და რა გემრიელი იყო მოპარული ხილი...
ვინ იცის რამდენჯერ გვიმოგზაურია მთვარეზე მფრინავი ხალიჩით, რამდენჯერ დაგვიხსნია პრინცესა ბოროტი ჯადოქრისაგან, რამდენი გმირობა ჩაგვიდენია ერთად....
კიბეებზე ბებიას ფეხის ხმის გაგონებისას თუ მახსენდებოდა, რომ უკვე ძილის დროს იყო და მეც იძულებული ვიყავი, გავყოლოდი. დედა ამ დროს იშვიათად იყო სახლში, სამრეცხაოში მუშაობდა და ხშირად ღამითაც მორიგეობდა, ამიტომ თითქმის სულ ბებია მაძინებდა, მაგრამ არასოდეს მომწოლია გვერდით. ლოგინს გამიშლიდა, ტანსაცმელს გამხდიდა, დამაწვენდა, საბანს კარგად ამომიკეცავდა, შუქს ჩააქრობდა და გადიოდა.
ერთხელაც ისე მოხდა, რომ მამას კედელზე მისაყუდებელი ხის კიბე დარჩა სხვენში - სახურავიდან წყალი ჩამოგვივიდა და ჭერის შესაკეთებლად ამოიტანა ეზოდან.
არ ვიცი იმ წუთას რა ჟინმა შემიპყრო, წვალებ-წვალებით გადმოვათრიე კიბე ერთი კედლიდან, მივაყუდე ჩემი კლოუნის თაროსთან ახლოს და ავძვერი. ერთი ხელის გაწვდენაღა მრჩებოდა “ოცნებამდე”, რომ ნაჩქარევად მიყუდებული კიბის ფეხები გასხლტა და თაროიანად ძირს მოვადინე ზღართანი.
...ვაშა! პირველად შემამჩნია ყველამ ერთად...
ხელი მოვიტეხე, მაგრამ ამაზე სულაც არ ვდარდობდი, მე ჩემი კლოუნი მებრალებოდა (ერთი კი მოვკარი თვალი, ცალ-ცალკე ეგდო თავიც და ტანიც).
დამსაჯეს - ერთი კვირით ამიკრძალეს სხვენში ასვლა, სასჯელს თან დაერთო წითელა-ბატონებიც და სამი კვირა ისე გავიდა, რა ბედი ეწია ჩემს კლოუნს ვერ გავიგე.
ჩემი დაბადების დღე ახლოვდებოდა... არ მიყვარდა ეს დღე, რადგან სულ ისეთ დღეს ემთხვეოდა, როცა არც დედა იყო სახლში და არც მამა. მე კიდე სულ ველოდი, რომ ამ დღეს სასწაული თუ არა, რაღაც ახალი მაინც მოხდებოდა, მაგრამ ეს დღეც ისე გადიოდა, როგორც დანარჩენი დღეები, თუ არ ჩავთვლით პატარა სადღესასწაული ღვეზელს, ბებია რომ მიცხობდა და იქიდანაც ნარჩენები მხვდებოდა.
ეს დღეც გათენდა. ახლად გამომცხვარი ღვეზელის სურნელი საწოლშივე ვიგრძენი, მაგრამ თვალის გახელაც კი მეზარებოდა, თუმცა გამახსენდა რომ სხვენში აშვებას შემპირდნენ ამ დღეს და უცბად წამოვხტი, საჩქაროდ ჩავიცვი და ისე ავვარდი ზევით, რომ იმ ოთახშიც კი არ შემიხედავს, სადაც სასაუზმოდ ვიკრიბებოდით.
ოთახის შუაგულში ხის ტაბურეტი დავინახე, ზედ მუყაოს კოლოფი იდო ოქროსფერი ლენტით შეკრული. სუნთქვაშეკრული მივვარდი და გავხსენი...
დიდხანს არ ვუჯერებდი თვალებს - ყუთში ჩემი საყვარელი კლოუნი იდო ბარათთან ერთად „გილოცავთ დაბადების დღეს“
სიხარულსაც ვერ დავარქმევ, რაც მე მაშინ განვიცადე, რადგან არ არსებობს ემოცია, რომელიც იმ განცდას გამოხატვს სრულად, მთელი ჩემი არსება რომ შეეპყრო.
მოტეხილი თავი მიეწებებინა ჩემს ძმას კლოუნისთვის და შეწებებული ადგილი რომ არ გამოჩენილიყო, პატარა ნაქსოვი კაშნე შემოეხვიათ ზედ, რომელიც ჩემ დას მოექსოვა სპეციალურად მისთვის.
რამდენ ხანს მყავდა გულში ჩახუტებული არ მახსოვს. მერე ბებია ამოვიდა და ჩამიყვანა სასაუზმოდ. დედაც სახლში იყო და მამაც. ყველანი მაგიდას შემოსხდომოდნენ და მე მელოდებოდნენ, სადღესასწაულო ღვეზელი რომ გაეჭრათ.
ასეთი ბედნიერი არც მანამდე ვყოფილვარ და აღარც მას მერე.
...მერე დედა გარდაიცვალა - სამრეცხაოში გაცივდა და ფილტვების ანთებამ მოუღო ბოლო. დედას ჩემი უფროსი ძმა მიჰყვა - ხუნაგი შეხვდა და სანამ საავადმყოფოში გადაიყვანდნენ, გზაში კიდე უფრო გაურთულდა მდგომარეობა და ექიმების მცდელობის მიუხედავად, ვერაფერმა უშველა. ორი წლის მერე მამა გაიწვიეს ომში, საიდანაც აღარ დაბრუნებულა. ბებია ნელ-ნელა დაილია დარდისაგან და როცა ისიც გაემგზავრა იმ ქვეყნად, ნათესავებმა მთელი ჩვენი უძრავ-მოძრავი ქონება გაყიდეს და სამივე ბავშვი სხვადასხვა მხარეს წაგვიყვანეს სამეურვეოდ.
ერთადერთი ნივთი, რაც მშობლიური სახლიდან წამოვიღე ჩემი კლოუნი იყო. ის და ბოღჩაში გამოკრული რამდენიმე ხელი ტანსაცმელი დამრჩა წარსულიდან.
ქალაქში წამიყვანეს დედაჩემის ბიძასთან და ბიცოლასთან.
დიდი და ლამაზი სახლი ჰქონდათ. ბიძაჩემი ბანკის ჩინოვნიკი იყო და ქალაქში პატივსაცემი პიროვნება. რაც იქ ვიცხოვრე გაღიმებული არასოდეს მინახავს, თითქოს ღიმილი სირცხვილი იყო და პატივსაცემი პიროვნების იმიჯს შეულახავდა. არც კარგად მექცეოდა და არც ცუდად, მისთვის სულ ერთი იყო იქ ვიყავი თუ არა- ვერ მამჩნევდა. ბიცოლაჩემი დილიდან დაღამებამდე თავის საქმეებში იყო ჩაფლული და ხშირად დღე ისე გადიოდა, ხმის გამცემი არავინ მყავდა, თუმცა მსმენელი ყოველთვის გვერდით მყავდა - ჩემი კლოუნი, რომლის გარეშე ერთი დღეც კი არ ვყოფილვარ.
ერთ დღესაც საბანაოდ შევედი სააბაზანოში და კლოუნი ჩემს საწოლზე დავტოვე. რომ დავბრუნდი ოთახში, იქ აღარ დამხვდა. გულგახეთქილი მივვარდი ბიცოლაჩემთან და სათამაშო მოვიკითხე. მითხრა, ახალი ტანსაცმელი გიყიდე და მოახლეს ვთხოვე შენი ძველმანები გამოეტანა ოთახიდან და ეტყობა შენი სათამაშოც ზედ მიაყოლა და გადააგდოო.
ბოლო სიტყვა ეზოში გასასვლელ კართან მომწვდა, ჩავირბინე კიბეები და ვეცი ნაგვის ყუთს... ჩემ ძველ ტანსაცმელში შეეხვიათ და ისე ჩაეგდოთ. ამოვიყვანე, გულში ჩავიხუტე და ჩემს ოთახში შევიკეტე.
დილით სახლიდან გავიპარე...
სად აღარ ვიწანწალე მას მერე, ვის აღარ შევეკედლე, ამასობაში 16 წლისაც შევსრულდი და ბოლოს ერთ პატარა ქალაქში მოხეტიალე ცირკის დასს ავეკიდე. თავიდან შავ წვრილმან სამუშაოს მავალებდნენ. მეც დაუზარელად ვმუშაობდი. დიდი საპასუხისმგებლო საქმე არ იყო და ლუკმა-პურისთვის ერთი-ორ გროშსაც ვშოულობდი.
ერთ დღესაც პატარა კლოუნმა ფეხი მოიტეხა და ექვსი თვით გამოეთიშა დასს. დასის ხელმძღვანელს ბევრი არ უფიქრია, არც შორს წასულა და მისი ადგილი პირდაპირ
მე შემომთავაზა. იმდენად დიდი მოულოდნელობა იყო ეს ჩემთვის, რომ ვერც ჰო ვუთხარი და ვერც არა. ხელმძღვანელმა შემამჩნია რა გასაჭირშიც ვიყავი და თვითონვე მითხრა, მოიფიქრე და ხვალ დილით მითხარი პასუხიო.
იმ ღამეს განცდებისგან არ დამეძინა. თან უცხო იყო ეს პროფესია ჩემთვის და თან ძალიან ახლობელი. მე ხომ ჩემი ყველაზე ახლო მეგობრის - დარდებისა და სიხარულის გამზიარებლის ტყავში უნდა შევმძვრალიყავი...
ან როგორ მივეჩვეოდი ერთბაშად ამხელა ყურადღებას მე, აქამდე ყველასათვის შეუმჩნეველი. ამ ფიქრებში დამათენდა ღამე.
როგორც ჩანს დილა უფრო გამბედავი აღმოჩნდა საღამოზე და დავთანხმდი.
ორი კვირიანი რეპეტიციის შემდეგ ჩემი ახალი ცხოვრებაც დაიწყო.
სცენაზე გასვლის წინ ამოვირჩევდი ხოლმე რომელიმე მაყურებელს, წარმოვიდგენდი რომ მის ადგილას ჩემი სათამაშო კლოუნი იჯდა და მთელი საღამო მისთვის ვმართავდი წარმოდგენას. ისე შევდიოდი როლში, რომ ვეღარ ვიგებდი სად მთავრდებოდა კლოუნი ჩემში და სად ვიწყებოდი მე, სად ვმთავრდებოდი მე და სად იწყებოდა კლოუნი. თითოეული დაკრული ტაში თუ სიცილი ყველა იმ დღესა და საათს მინაზღაურებდა, ”სულ ერთი” რომ ვიყავი. თუმცა აქაც თავს ვიტყუებდი, როგორც კი სცენას გავცილდებოდი და ჩემს ვაგონში გრიმს ჩამოვიცლიდი, ისევ ”სულ ერთი” ვხდებოდი და ჩემი სათამაშო კლოუნის ამარა ვრჩებოდი. დღის შთაბეჭდილებებსაც მას ვუყვებოდი.
ერთ დღესაც როცა წარმოდგენის დაწყების წინ ჩვეულებისამებრ მაყურებელს ვათვალიერებდი ერთ-ერთის ამოსარჩევად, მეორე რიგში ათი-თორმეტი წლის ულამაზეს გოგონას მოვკარი თვალი. თხელ მხრებზე ოქროსფერი კულულები ჩამოშლოდა და ლურჯი თვალები ისე უბრწყინავდა სიხარულისგან, რომ მისი შემხედვარე, ჩემი კლოუნი სულ გადამავიწყდა და მხოლოდ წარმოდგენის ბოლოს მივხვდი, რომ იმ დღეს ამ გოგონასთვის ვითამაშე და არა ჩემი მეგობრისთვის.
პირველად ვუღალატე...
გვიანობამდე დავხეტიალობდი ქალაქში და თან ოქროსფერკულულებიან გოგონაზე ვფიქრობდი და თან ჩემს კლოუნზე, მთელი დღე რომ უპატრონოდ მყავდა მიგდებული საწოლზე.
ვაგონში რომ დავბრუნდი სინდისი მქენჯნიდა და პირველად ჩემს ცხოვრებაში, ისე დავიძინე რომ ჩემი მეგობრისთვის არაფერი მომიყოლია ძილის წინ.
ასე გაგრძელდა მომდევნო ოთხი თვე.
გოგონამ შეამჩნია, რომ მთელი ყურადღება მისკენ მქონდა მიმართული წარმოდგენის დროს და ამიტომ ყოველ დღე მოდიოდა და ყველა სეანსს ესწრებოდა. მეც მხოლოდ მისთვის ვთამაშობდი. მერე გვიან ღამემდე დავხეტიალობდი ქალაქში და ვაგონში დაბრუნებული უსიტყვოდ ვიძინებდი.
ერთ დღესაც წარმოდგენის შემდეგ, ჩემი ვაგონისკენ გავემართე. როგორც ყოველთვის გრიმი უნდა ჩამომებანა და ქალაქში გავსულიყავი სახეტიალოდ.
უკნიდან ნაბიჯების ხმა მომესმა. მივტრიალდი და გოგონა შემრჩა ხელთ. მე მომდევდა. თავბრუ დამეხვა აღელვებისგან და ერთ ადგილას გავშეშდი.
მომიახლოვდა და მითხრა: ”ყოველთვის მაინტერესებდა კლოუნები სად ცხოვრობენ, მაჩვენებ შენს სახლს?”
სანამ პასუხისთვის სიტყვების თავმოყრას შევძლებდი, გოგონამ ჩამკიდა ხელი და ისე მიბიძგა, თითქოს მე კი არა, მას უნდა წავეყვანე თავისთან სახლში.
როგორ მივლასლასდი ვაგონამდე არ მახსოვს, მაგრამ კიბეზე ასვლაში კი მივეხმარე და შიგნით შევედით.
”აი თურმე სად ცხოვრობ” - სიცილით ჩაილაპარაკა, ერთადერთ სკამზე ჩამოჯდა და თვალი მოავლო იქაურობას.
უცბად ტანსაცმელების ყუთიდან ამოყოფილ კლოუნის თავს მოჰკრა თვალი (რაც ღამ-ღამობით აღარ ველაპარაკებოდი იქ მივუჩინე ბინა), წამოხტა და ამოიყვანა ყუთიდან.
”როგორ გგააავს!” - გაკვირვებითა და სიცილით წამოიძახა.
”მე ვგავარ მას”.
”ეგ როგორ?” - მკითხა და უფრო დაკვირვებით დაგვიწყო ორივეს თვალიერება.
”როგორ და ჯერ ეგ იყო და მერე მე”
”რა მნიშვნელობა აქვს ორივე ერთნაირები ხართ, ერთნაირად სასაცილოები”
”ჰოო, ალბათ, დიდი ხანია ერთად ვცხოვრობთ”- არ ვიცოდი, რა მეპასუხა.
”იცი, ჩვენ ხვალ მივემგზავრებით ამ ქალაქიდან და დღეს გამოსამშვიდობებლად მოვედი”.
ვიგრძენი როგორ გამიარა ელდამ გულში.
”მაჩუქებ ამ კლოუნს? მინდა შენგან სამახსოვროდ დამრჩეს რამე, აი მე ჩემს თმის სარჭს გაჩუქებ .” - მითხრა, თან თმის სარჭი მოიხსნა და გამომიწოდა.
გულს ბაგა-ბუგი გაჰქონდა. ყურები დამეხშო, სუნთქვა შემეკრა და მთელი სხეულით ავკანკალდი. ჩემს არსებაში ორი საწყისი დაეჯახა ერთმანეთს მთელი ძალით - ჩემი წარსული (მთელი ჩემი განვლილი ცხოვრებით და დაკარგული ოჯახით, რომლის არსებობის ერთადერთი ფაქტი ჩემი მეგობარი კლოუნი იყო,) და ჩემი სიყვარული, რომელიც ეხლა ჩემს წინაშე იდგა და ზუსტად ისევე მიყურებდა, როგორც წარმოდგენის დროს.
უარის საშინლად მრცხვენოდა, რადგან მე უკვე ხელში მქონდა მისი საჩუქარი და დათანხმებასაც ვაპირებდი, რომ უცბად თვალი გამექცა ჩემს კლოუნისკენ, მთელი ძალით რომ ჩაებღუჯა გოგონას და ერთბაშად თვალწინ დამიდგა ყველაფერი - ჩემი ტაბურეტი, ნახევარი ბავშვობა რომ გავატარე ზედ, მოტეხილი ხელი, დაბადების დღე, ჩემი ოჯახი, ის გმირობები რასაც მე და ჩემი კლოუნი ჩავდიოდით და უარი ვუთხარი.
თვალები აუწყლიანდა და კლოუნი გამომიწოდა, მერე გაუბედავად მომიახლოვდა, ფეხის წვერებზე აიწია და სახეზე დახატული ღიმილის კუთხეში მაკოცა.
”მე მაინც გაჩუქებ ჩემს თმის სარჭს”...
არ გამიცილებია... თვალიც კი არ გამიყოლებია...
რამდენ ხანს ვიდექი გაშეშებული, არ მახსოვს... გონზე რომ მოვედი, მთელი ძალით ჩავიკარი გულში ჩემი მივიწყებული მეგობარი და პირველად ჩემს ცხოვრებაში პატარა ბავშვივით ავქვითინდი.
მას მერე ჩვენი მეგობრობა აღარავის და აღარაფერს დაურღვევია.
დავდიოდოთ ქალაქიდან ქალაქში და მეც ისევ ვეძებდი მაყურებელთა რიგებში ერთ-ერთს, რომლის ადგილასაც ჩემს კლოუნს წარმოვიდგენდი და მისთვის ვითამაშებდი.
ამასობაში 30-საც გადავაბიჯე და ჩვენი საცირკო დასიც ნელ-ნელა დაიშალა.
ისევ ქუჩაში აღმოვჩნდი. სამუშაო ვერსად ვიშოვე, არც განათლება მქონდა და არც რაიმე ხელობას ვფლობდი, ამიტომ გადავწყვიტე ისევ კლოუნი გავმხდარიყავი - ამჯერად ქუჩის და გამვლელ-გამომვლელი გამერთო. ღამ-ღამობითაც იქვე ვიძინებდი. პურისა და სასმელის ფული ყოველთვის მქონდა, ზოგჯერ საჭმელიც მოჰქონდათ ჩემთვის და თავი გამქონდა თვიდან თვემდე.
ერთ დღესაც ჩემს წინ ტაქსი გაჩერდა, კარი გაიღო და პატარა გოგონა გადმოხტა.
”დედიკო აი კლოუნი, მივიდეთ რაა”- წამოიძახა და დედამისის გადმოსვლას არც დალოდებია, ისე მოიჭრა ჩემთან.
შევხედე და დრო გაჩერდა... ისევ ის თვალები... ისევ ის ოქროსფერი კულულები, თხელ მხრებზე ჩამოყრილი...
მერე დედამისიც მოჰყვა.... ვიცანი... თუმცა ძნელი იყო იმის წარმოდგენა რომ ეს ელეგანტური ქალბატონი ოდესღაც ამ ბავშვისა და ჩემი ერთადერთი სიყვარულის ასლი იყო.
”წავიდეთ, არ გვცალია” - მკაცრად უთხრა დედამ გოგონას, მერე ხელი ჩაჰკიდა და იქვე ქუჩის კუთხეში მდებარე ტკბილეულის მაღაზიაში შეიყვანა.
სანამ იქიდან გამოვიდოდნენ, მე ჩემს ბუნაგში მოვასწარი შეძვრომა, საჩქაროდ გამოვიცვალე, სახე ჩამოვიბანე და მაღაზიიდან გამოსულ დედა-შვილს ავედევნე მალულად. მინდოდა გამეგო სად ცხოვრობდნენ.
ქუჩა გადაჭრეს და გზა გააგრძელეს, ათწუთიანი დევნის შემდეგ ერთ სახლთან შევჩერდით. კიბეები აიარეს, მერე კარი გასაღებით გააღეს და შიგნით შევიდნენ.
მას მერე ჩემი სამუშაო დღის შემდეგ, ყოველ საღამოს მათ სახლთან მივდიოდი, იქვე ყვავილნართან ახლოს, ტირიფის ქვეშ შეფარებულ გრძელ სკამზე ჩამოვჯდებოდი და მათ ფანჯრებს ვუყურებდი.
თითქოს იმ დროში დავბრუნდი, სხვენში, შუაგულ ოთახში რომ დავდგამდი ხოლმე სკამს, დავდჯებოდი ზედ და თაროზე შემოდებულ კლოუნს შევცქეროდი ოცნების თვალით და თან ათასგვარ ამბავს ვთხზავდი. ეხლაც ისევ ის პატარა ბიჭი ვიყავი, ოღონდ მიუწვდომელ თაროზე სხვა რაღაც იდო.
რამდენჯერ დამთენებია ამ სკამზე ხან ალკოჰოლით გაბრუებულს, ხან ფხიზელს...
რამდენჯერ ისე აუვლია და ჩაუვლია ელეგანტურ ქალბატონად ქცეულ გოგონას, რომ ჩემს მისალმებაზეც კი არ უპასუხია... გასაკვირი ის კი არაა, რომ ვერ მცნობდა, (ან როგორ მიცნობდა როცა გრიმის გარეშე არ ვუნახივარ და ისიც ბავშვობაში.) უბრალოდ ვერც ის მამჩნევდა და მისთვისაც ”სულ ერთი” ვიყავი... მისთვის სულ ერთი იყო ტირიფის ქვეშ ცარიელი სკამი იდგა თუ ზედ ვინმე იჯდა.
ერთ დილასაც, როცა დედას გოგონა სასწავლებელში მიჰყავდა და გვერდით ჩამიარეს, გავიგონე როგორ ჰკითხა ბავშვმა დედას:
”დედა ვინ არის ეს კაცი ამ სკამზე რომ წევს სულ?”
”ალბათ უსახლკარო მაწანწალაა, შვილო”
იმ ღამეს იქ აღარ გამითენებია, ჩემს ბუნაგში დავბრუნდი. მეორე დილით იმ სახლისკენ გავემართე ისევ...
თავსხმა წვიმა იყო. მუყაოს ყუთი რომ არ დამსველებოდა, რომელიც ჩემი ბუნაგიდან გამოვიყოლე, ლაბადა გავიხადე და ყუთი მასში გავახვიე.
ჩავუარე ტირიფსა და სკამს, გადავჭერი ყვავილნარი, ავიარე სახლის კიბეები, და ზარი დავრეკე.
კარი მოახლემ გამიღო. მოახლეს უკან კი პატარა გოგონამ გამოჰყო თავი.
ყუთს ლაბადა შემოვხსენი და გოგონას გავუწოდე.
”ეს რა არის?” - მკითხა ღიმილით
”ეს საჩუქარია შენთვის” - მივუგე.
” საჩუქარიიი?? რა საჩუქარი? - შეიძლება გავხსნა?” - მოუთმენლობისგან გაუბრწყინდა თვალები.
”სათამაშო კლოუნია და თმის სამაგრი, ოღონდ ეხლა ნუ გახსნი, სახლში შეიტანე და მერე...”
”გმადლობთ, დედიკოს მივუტან ეხლავე” - მითხრა და გაიქცა ყუთიანად.
კარი მიიხურა და მეც წამოვედი. ქუჩა გადავჭერი და ხეს ამოვეფარე.
ცოტა ხანში კარი ისევ გაიღო და ამჯერად დედა გამოვიდა გარეთ, კიბეები ჩამოიარა და იქვე გაჩერდა, საწვიმარიც კი არ მოეხურა... აქეთ-იქით იყურებოდა და საით წასულიყო ვერ გადაეწყვიტა... ვიღაცას ეძებდა... ის ვიღაცა კი ხეს იყო ამოფარებული და მალულად უყურებდა თავისი წარსულის ერთადერთ ცოცხალ სახეს, ცოტა ხანში კარს მიღმა რომ უნდა გაუჩინარებულიყო.

დიდხანს იდგა წვიმაში გალუმპული....მერე შებრუნდა, კიბეები აიარა და სანამ კარის მიხურვის ხმას გავიგონებდი, გავცილდი იქაურობას...
რაღა მნიშვნელობა ჰქონდა მისი კარის ხმას , ჩემი უკვე მიხურული იყო.

Friday, August 27, 2010

ერთი დღე გზაგასაყარზე

არსებობს ცხოვრებაში ისეთი "წამი", რომელიც იმდენ ემოციას და განცდას იტევს, რომ მისგან გამოთავისუფლებულმა ენერგიამ თავისუფლად შეიძლება შეავსოს მთელი შენი არსებობის მანძილზე დასახარჯი ემოციების რეზერვუარი.
ეს წამი შეიძლება იყოს პირველად წარმოთქმული “მიყვარხარ”, ხელში პირველად აყვანილი ახალდაბადებული შვილი, პირველად გაჩენილი ეჭვი, საკუთარ თავში პირველად შეცნობილი სქესი და სხვა არც თუ ისე მრავალი ”პირველად”, რომელთა შორისაა პირველი წამი შემთხვევით ყურმოკრული ფრაზის გააზრებისა, - ”მაქსიმუმ ექვსი თვე გაუძლოს, ყველგან მოდებულიაო”...
გინდათ, გითხრათ, რას გრძნობს ამ დროს ადამიანი? - პირველად ელდას, ისეთ ელდას, რომელიც სადღაც კეფის მიდამოებში აღმოცენდება, დენივით დაივლის მთელ სხეულს და მერე ქვედა მუცლის არეში კონცენტრირდება, საიდანაც ფეხებში გადადის და, თუ მაგრად არ დგახარ, შეიძლება, ისე გავიდეს ათივე თითიდან, რომ ფეხზე დგომის უნარიც თან გაიყოლოს.
ელდის მერე მოდის ენით აუწერელი შიშის პირველი წამი. შიშის, რომელიც ერთდროულად იტევს სიცოცხლის დაკარგვასა და სიკვდილის შეუცნობლობას.
შიშის პირველი ტალღის გავლის შემდეგ დგება ყურმოკრული ფრაზის კარგად გააზრებისა და საკუთარ ტყავზე მორგების წამი – ამ დროს მხოლოდ დაავადებაზე ფიქრობ. ამის შემდეგ კი უეცრად წარმოშობილი, ხავსმოჭიდებული იმედი შემოდის შენში – როცა გგონია, რომ „იქნებ, დიაგნოზი არასწორია” ან მოხდება სასწაული გამონაკლისის სახით და შენ გეშველება, რასაც ისევ ენაცვლება აუტანელი შიში - „ვაი და, სიმართლე იყოს” ან „რომ არ მეშველოს?“ ამის მერე კი ხანგრძლივად დგება საშინელი ეჭვიანობის პერიოდი, როცა იხსენებ ყველაფერს შეუძლოდ გახდომის პირველივე დღიდან და შენი ახლობლებლის საქციელსა და შენდამი დამოკიდებულებას, აანალიზებ შენი ოჯახის წევრების ყველა ნათქვამს და ცდილობ, ხან იმედი დაიჭირო მათში და ხან სიმართლეს ჩამოხსნა ძალად გაღიმებული ნიღაბი.
ყველაზე მძიმეა ის წამი, როცა შენი ”განაჩენის” გაგების მერე პირველ შემხვედრს უნდა უპასუხო კითხვაზე ”როგორ ხარ”? ამაზე აუტანელი შენი ოჯახის რომელიმე წევრის თვალებში ჩახედვა შეიძლება იყოს მხოლოდ, დაძაბული რომ ცდილობ იმედიანი მზერის დანახვასა და ”ყველაფერი კარგადაა”-ს ამოკითხვას და ამ დროს სადღაც, გუგებს მიღმა არანაკლებ შიშსა და სასოწარკვეთას ხედავ...
ნეტა, სად გადის ადამიანის ამტანობის ზღვარი?
პირველად მშურს იმ ადამიანების, რომლებსაც ერთი საერთო დამამცირებელი სახელი – „გიჟი“ ჰქვიათ და ამ დროს ეს სიგიჟე სხვა არაფერია, თუ არა მათი ტვინის თვითგადარჩენის უკიდურესი რეფლექსი.
ჩემმა ტვინმა რაღატომ დამაღალატა? ამაზე უარესი რა შეიძლებოდა, გამეგო? ნეტა, რა სატანჯველს მიმზადებენ ჩემი ნეირონები?
თურმე, ერთ წამში როგორ შეიძლება, შეიცვალოს ყველაფერი, წლობით აგურ-აგურ შეკოწიწებული ისე დაგეშალოს, თითქოს შენი ყოველი დღიდან გამოწურული ოფლით არ იყოს ნაშენი... როგორ შეიძლება, ერთ წამში შეგძულდეს ის ადამიანები, რომელთა გარეშეც ერთი წუთით ვერ წარმოიდგენდი შენ თავს და გულზე მჯიღს იბრახუნებდი, მათ გამო მზად ვარ ტყვიას შევუშვირო მკერდიო. ახლა კი როგორ გაღიზიანებს მათი დანახვა, რადგან თითოეულში ადამიანს და ახლობელს კი არ ხედავ, არამედ იმ უპირატესობას, ერთი სიცოცხლით რომ მეტია შენზე.
მერე მეორე ეტაპი მოდის - საკუთარ ბედს შეგუებული აპათია, რომელიც ღამ-ღამობით ძლიერდება, რასაც თან მოაქვს სინდისის ქენჯნა იმათ წინაშე, ვისაც დღის განმავლობაში ვერ იტან და ღამით სულ გინდა, რომ შენს გვერდით იყვნენ, როგორც ერთ-ერთი მტკიცებულება იმისა, რომ ჯერ კიდევ ცოცხალი ხარ. ამ დროს ცდილობ, ყველაფერზე ილაპარაკო, რაც ენაზე მოგადგება, ძირითადი სატკივარი რომ ცოტა ხნით გადაგავიწყოს და, რაც შეიძლება, შორს გადადო „ძილი ნებისა“, რომელიც უმალ პრე-ძილის შიშში გითრევს და ყოველ ჯერზე გგონია, რომ უკანასკნელად იძინებ.
მაინც რა პრიმიტივია ადამიანი, ისე ებღაუჭება სიცოცხლეს, თითქოს უკვდავი იყოს და ართმევდნენ ამ უკვდავებას. მთელი ცხოვრება წვალობ, სწავლობ, შრომობ, იძინებ, იღვიძებ, აშენებ, ანგრევ, გიხარია, დარდობ, ნერვიულობ, ბრაზობ, იცინი, ტირი, ჩხუბობ, ყვირი, იყვარებ, იძულებ, გშურს, იბოღმები, იკბინები, იბრძვი, ლოცულობ, იგინები, იწყევლები, ითარსები, ილანძღები, საკუთარ ადგილს ეძებ ბრბოში იმისთვის, რომ ბოლოს მოკვდე და აჩენ შვილებს, რომლებმაც იგივე გზა უნდა გაიარონ. ნაცვლად იმისა, გიხაროდეს, ამ ყველაფერს რომ ანებებ თავს (თუ ეს ყველაფერი განებებს თავს), უფრო მეტად ებღაუჭები უკანასკნელ ძაფს, ეს-ესაა რომ გაწყდება და იმაზე კი არ ფიქრობ, რბილად დაეცე, არამედ იმაზე, რომ ეს ძაფი გაამთელო, სათავემდე აჰყვე და ისევ ამ გზის ორომტრიალსა და ფერხულში ჩაება, რათა ცერებზე იბზრიალო, მარათონში მიიღო მონაწილეობა, ფსონები ჩახვიდე, ”გრძელი ვირი” ითამაშო, ხან კატად გადაცმული თაგვი იყო, ხან თაგვად გადაცმული კატა, მგლის ტყავში გახვეული ცხვარი, ცხვრის ტყავში გახვეული მგელი და ა.შ და ეს ყველაფერი იმისთვის, რომ, რაც შეიძლება, უზრუნველი მოკვდე.
ჰოდა, ერთ დღესაც გავიღვიძე და გადავწვიტე - „რბილად დავეცე“, მანამდე კი სადამდეც ვეკიდები, ვეკიდო...
ხომ იცის ადამიანმა, რომ ადრე თუ გვიან უნდა მოკვდეს, მაგრამ მაინც ჰგონია, რომ სიკვდილი სხვისია და მას ისე აუვლის გვერდს, რომ ვერ შეამჩნევს. მე კიდევ იმ დღეს, როცა ფორთხიალი შევწყვიტე ჩემს უკანასკნელ ძაფზე და ბედს მივენდე, გადავწყვიტე, გარეთ გავსულიყავი და ჩემი ცხოვრების ის ორმოები ამომევსო, ის ლაქები ჩამომერეცხა, რასაც აქამდე ვტოვებდი თუ ვიცხებდი.
გარეთ გასულმა ჰაერი ხარბად ჩავისუნთქე და იმ ბავშვის ღიმილით გავიღიმე, დასჯის შემდეგ რომ გადაწყვეტს, კარგად მოიქცეს და ამ გადაწყვეტილებით კმაყოფილი ეზოში გარბის სათამაშოდ.
სადარბაზოს წინ ისევ დამხვდა ჩემი არხეინი მეზობლის მანქანა ჩახიდული, სულ რომ არაფრად დაგიდევდათ ყოველ დილით გინების კორიანტელს, სიგნალებსა და „ჩამოდი, გადააყენე“-ს, მაგრამ არ გავბრაზებულვარ, არც შემიგინია და უფრო მეტიც, გამეცინა, როცა წარმოვიდგინე, როგორ გამოჰყოფდა აივნიდან მსუქან ლოყებსა და აქოჩრილ თავს მთქნარებითა და თვალების ფშვნეტით და ჩამოიძახებდა, – „ჰოო, ჰო! მოვდივარ, მოვდივარ!“.
ცუდი კაცი არ იყო, მაგრამ ხშირად სვამდა, ნასვამი ჯდებოდა საჭესთან და სახლთან მოახლოებული, პირველად სადაც დააჭერდა მუხრუჭს, იქვე აჩერებდა მანქანას და მერე დილამდე აღარაფერი ახსოვდა, დილაობით კი უწევდა „ბოდიშების“ ჩამორიგება.
გავცდი ჩემს სახლს და ფეხით გავუყევი გზას უმისამართოდ. გზად შემხვედრ ეკლესიას რომ ჩავუარე, ერთი კი გავიფიქრე, შევალ–მეთქი, მაგრამ მერე გამახსენდა, რომ ჯვრისწერების და ნათლობების გარდა არასოდეს შევსულვარ და ისეთ სიყალბედ და უსუსურობად მომეჩვენა ჩემი ეს სურვილი, რომ იმ ღმერთისაც კი შემრცხვა, რომლისაც არასოდეს მწამდა.
გადავწყვიტე, გულისთქმას მივნდობოდი და სადაც წამიყვანდა – გავყოლოდი.
პირველად ჩემი მშობლების საფლავზე მიმიყვანა.
რამდენი ხანია, არ ვყოფილვარ...
სარეველა ბალახი მოსდებოდა იქაურობას და საფლავის ორივე ქვა დაეფარა, რაც დროის მსვლელობასა და ჩემს უყურადღებობას ერთდროულად უსვამდა ხაზს...
გავწმინდე ბალახისგან ორივე და მამაჩემის სურათს შევხედე... გამახსენდა, დედაჩემს რომ უთანხმდებოდა, – ეს სურათი გამიდიდე, რომ მოვკდებიო. არადა, მერე მისი გასადიდებელი გახდა დედაჩემის სურათი.
დედა მიყვარდა ძალიან, მაგრამ ვერ გამოვხატავდი... სითბოსი და სინაზის გამოხატვა კაცისთვის შეუფერებლად და ზედმეტად სენტიმენტალურად მეჩვენებოდა და მე თვითონაც უხერხულად ვიშმუშნებოდი, როცა დედა ისევ ისე მეფერებოდა, როგორც პატარა ბავშვს. რამდენჯერ ვითომ ხუმრობით უთქვამს, სადაური ჩემი შვილი ხარ ასეთი ცივიო და ამ ქვეყნიდანაც ისე წავიდა, ვერ ვაგრძნობინე, როგორ სიგიჟემდე მიყვარდა.
დედის სიკვდილმა გამანახევრა და იმ დაკარგულ ნახევარს, სამწუხაროდ, ცოცხალი მამაჩემიც მიჰყვა, რომელიც ვერაფრით აღვიქვი ცალკე აღებულ პიროვნებად და მივხვდი, რომ მამა დედასთან მთლიანობაში მიყვარდა და დედის სიკვდილის მერე დაცალებული ვერ ავიტანე.
ვუყურებ ახლა მის სურათს და გული მტკივა, რომ მახსენდება, როგორ ამაოდ ეძებდა ჩემში ნუგეშისცემას. ცოლიც მოვიყვანე, შვილიც შემეძინა, მაგრამ მამაჩემს ვერც მამამთილის როლი მოვარგე და ვერც - მოსიყვარულე პაპის, ცოტა ვეჭვიანობდი კიდეც, რადგან ჩემს შვილს ჩემზე ძალიან ის უყვარდა.
რამდენ ხანს ვიჯექი იქ, არ მახსოვს. მერე ავდექი და სხვა საფლავებს ჩამოვუყევი. ეგოისტურ თვითკმაყოფილებას ვგრძნობდი, როცა რომელიმე საფლავის ქვაზე დაბადების თარიღად ჩემი დაბადების წელს ვხედავდი – მარტო არ ვიყავი.
სასაფლაოს გამოსასვლელთან ყვავილების გამყიდველი ქალი შევნიშნე. წინ დიდი თეთრი გვირილების თაიგული ედგა და გამახსენდა:
...მუდამ მოცინარი ეშმაკური თვალები, მორცხვი ღიმილი და ღიმილისას გაჩენილი ერთი სამყაროს ფასი – ორი პატარა ფოსო ლოყებზე, ყველასა და ყველაფერს რომ მავიწყებდა...
გვირილები... როგორ უყვარდა...
ვიფიქრე, ვუყიდდი და ისე მივიდოდი, მაგრამ, ჯერ ერთი, სასაფლაოსთან ნაყიდი ყვავილების იდეამ განმხიბლა, მიუხედავად იმისა, რომ ცრუმორწმუნე არ ვიყავი; მერე წარმოვიდგინე ჩემი თავი ყვავილების თაიგულით ხელში იმ ქალის კართან ატუზული, უღმერთოდ რომ მივატოვე ოცი წლის წინ, როგორც პასუხისმგებლობას გაქცეულმა უკანასკნელმა ლაჩარმა და გულისრევა ვიგრძენი. თავზე გადამტვრეული გვირილებიც კი წარმოვიდგინე, თუმცა ვიცოდი, რომ ამას არასოდეს გააკეთებდა, თვით იმ წუთებშიც კი, როცა ურცხვად გამოვუცხადე ცოლი მომყავს-მეთქი და ზურგი შევაქციე, მის თვალებში ნაძალადევად შეკავებული ცრემლები რომ არ დამენახა.
საყვედურიც კი არ უთქვამს...
ხშირად გამხსენებია მას შემდეგ, მაგრამ აზრადაც არ მომსვლია, ერთხელ მაინც მენახა...
მისამართი გავიხსენე და მივედი, მაგრამ დარწმუნებული არ ვიყავი, ისევ იქ დამხვდებოდა თუ არა.
სადარბაზოს ნაცნობმა სუნმა და იქვე მდგარმა აქა-იქ საღებავშერჩენილმა „ჩვენმა“ სკამმა უცბად ოცი წლის წინ გადამისროლა, გამახსენდა, ზაფხულობით რამდენჯერ დაგვთენებია ღამე ამ სკამზე „ხუთი წუთით კიდევ იყავი, რაა“-ს ძახილში და ვიგრძენი, წარსულმა როგორ მომიჭირა გულზე ხელები.
ავიარე სამი სართული და ხის კარის წინ შევჩერდი. ზარი დავრეკე და უცბად საშინლად მომინდა უკან გამოტრიალება, მაგრამ იმ იმედით შევჩერდი, რომ ისევ იმ ფეხების ტყაპა-ტყუპის ხმას გავიგონებდი, წლების წინ რომ სიხარულით მეგებებოდა.
მაგრამ ამჯერად უხმაუროდ გაიღო კარი...
ჭაღარა, მოხუც ქალში ძლივს ამოვიცანი დედამისი.
ჩემი ვინაობა ვუთხარი და თან ვკითხე, – თუ გახსოვართ-მეთქი.
როგორ არ მახსოვხარ, შვილოო, – მითხრა და ისე თბილად გამიღიმა, თითქოს მე არ მიმეტოვებინოს მისი შვილი ბედის ანაბარა.
სახლში შემიპატიჟა და შევედი. სავარძელზე ჩამოვჯექი და თან სხვა ოთახებისკენ გამირბოდა თვალი, თუმცა, არც სხვა ოთხებიდან ისმოდა სიცოცხლის ჩქამი. მიმიხვდა და მითხრა:
– გათხოვდა შვილო... საზღვარგარეთ გათხოვდა, იქაური ქმარი ყავს და ქალ-ვაჟი, სტუდენტები არიან უკვე ჩემი პატა.......
აღარ ვუსმენდი ... სულ ცოტათი ხომ მაინც მივხვდი რას გრძნობდა მაშინ ის... და ეს „ცოტა“ სრულიად საკმარისი აღმოჩნდა იმისთვის, რომ ხორცი ამწვოდა.
სურათების ალბომების გამოტანა უნდოდა, მაგრამ მე არ დავანებე, მოვუბოდიშე, - შეხვედრა მაქვს-მეთქი და წამოვედი.
„ჩვენს“ სკამს რომ ჩავუარე სადარბაზოსთან, კიდევ ერთ ლაჩრობაში დავიჭირე ჩემი თავი – ახლაც გამოვიქეცი... არ მინდოდა, სურათებში ბედნიერი მენახა ერთ დროს „ჩემი“... ისიც კი ვერ მოვახერხე, დედამისისთვის მოკითხვა დამებარებინა, ეთქვა, რომ მასთან ვიყავი და ამით მაინც მიმეხვედრებინა, საკუთარ ლაჩრობას რომ ვაღიარებდი ოცი წლის შემდეგ.
„შემდეგი გაჩერება“ ჩემი ბავშობის მეგობრისა და კლასელის (რომელიც მერე ჯგუფელიც გახდა) სახლი აღმოჩნდა, რომელსაც ისე მოვექეცი ბოლო კურსზე, რომ მარტო მეგობრების კი არა, ადამიანების სიიდანაც კი ამომშალა. მაშინვე ვიცოდი, რომ არ ვიყავი მართალი, მაგრამ ბოლომდე ჩემი გავიტანე და წაქცეულს წიხლიც მივაყოლე ზედ.
მინდოდა, სახლში დამხვედროდა და გამოვეგდე, ან რაიმეთი ისე დავემცირებინე, რომ მის ადგილას წარმომედგინა თავი, როცა ჩემი არაკაცობის მსხვერპლი გახდა.
ბედად სახლში დამხვდა. ცოტა ხანს გაშეშებული მიყურებდა და მერე, სანამ რაიმეს თქმას მოვასწრებდი, ისე გადამეხვია, ვიგრძენი, იმ წუთას არც ჩვენი წარსული არსებობდა და აღარც ის შემთხვევა.
ბევრი ვილაპარაკეთ, ბევრი გავიხსენეთ, ბევრიც ვიცინეთ... თურმე რამდენი რამ ყოფილა, რასაც ვერ ვამჩნევდი, რამდენი რამ ყოფილა, რასაც ვამჩნევდი, მაგრამ არაფრად მიღირდა და რამდენი რამ ყოფილა, რაც არ ღირდა, მაგრამ მე ჯიუტად ვამჩნევდი.
რა მოხდებოდა, ცოტა ადრე მომხდარიყო ჩემში ღირებულებების გადაფასება, იქნება, აღარც მშობლების მიმართ გამოხატული სითბო ჩამეთვალა ზედმეტ გულჩვილობად, იქნებ, არც იმ ქალის ბედნიერება შემშურებოდა ისე, თითქოს მე კი არა, მან წამართვა იგი. იქნება, აღარც სხვის დასანახად მეთამაშა ბედნიერი ოჯახის უფროსობა, ოცი წელი რომ სხვადასხვა მხარეს მივათრევდით მე და ჩემი ცოლი და შუაში ჩემი შვილი იჭყლიტებოდა და, ვინ იცის, რამდენი „იქნებ“ კიდევ?!
შებინდებული იყო, ჩემს მეგობარს რომ გამოვემშვიდობე, მინდოდა, წასვლის წინ მაინც მეთქვა ჩემი მისვლის ნამდვილი მიზეზი, მაგრამ ვერ შევძელი, ძველმა თავმოყვარეობამ გაიღვიძა ჩემში, არ მინდოდა, ეფიქრა, რომ უკანასკნელ ნუგეშს ვეძებდი და იმიტომ დავადექი თავზე ამდენი წლის შემდეგ.
მოვდიოდი და შემხვედრ ადამიანებს ვაკვირდებოდი, შემხვედრ შენობებს, მანქანებს, ხეებს და ვერაფრით ვიჯერებდი, რომ ამ ყველაფერს ისევ უნდა ეარსება ჩემი ცნობიერების მიღმა, რომ ისევ უნდა „ეწვალათ, ესწავლათ, ეშრომათ, დაეძინათ, გაეღვიძათ, აშენებინათ, დაენგრიათ, გახარებოდათ, ედარდათ, ენერვიულათ, გაბრაზებულიყვნენ, ეცინათ, ეტირათ, ეჩხუბათ, ეყვირათ, შეეყვარებინათ, შეეძულებინათ, შეშურებოდათ, დაბოღმილიყვნენ, ეკბინათ, ებრძოლათ, ელოცათ, ეგინათ, ეწყევლათ, ეთარსათ, ელანძღათ, საკუთარი ადგილი მოეძებნათ ბრბოში იმისთვის, რომ ბოლოს მომკვდარიყვნენ და ეჩინათ შვილები, რომლებსაც იგივე გზა უნდა გაევლოთ“.
ამ ფიქრებში ვიყავი გართული, რომ ვერ გავიგე, როგორ ამეკიდა ბოშა ქალი ყვირილით „ლამაზო ბიჭო! ლამაზო ბიჭო! მოდი, აი, ხელზე გიმკითხაო, არ მინდა შენი ფული, მოდი, კარგი ბედი გიჩანს, დიდხანს იცოცხლებ, არ გატყუებ, მოდი, ჰაა, ბიჭო! არ მინდა–მეთქი შენი ფული, მოდი!.“
გამეცინა და მივედი. აიღო ჩემი ხელისგული, ამოატრიალა და დაიწყო ...
ხალისით ვუსმენდი და მეცინებოდა მის ოსტატობაზე, როგორ ნელ-ნელა მცინცლავდა ფულს. თითო „პრობლემის გადაწყვეტაში“ ლარს მთხოვდა და მეც უყოყმანოდ და დაუნანებლად ვუხდიდი. მიხაროდა, რომ ერთი ადამიანი მაინც იყო, ვინც მაჯერებდა, რომ დაკარგულ სიყვარულს ვიპოვიდი, სამი შვილი მეყოლებოდა (სამივეს სქესიც დამიდგინა სამი ლარის დამატების შემდეგ) და ბოლო მიცემული ლარის ფასად ღრმა სიბერემდე უზრუნველი და ბედნიერი ცხოვრებაც გამომიწერა...
მერე იქვე მდებარე პატარა სკვერში შევედი. სკამის დანახვაზე ვიგრძენი, რომ კარგად დავღლილიყავი და ჩამოვჯექი.
სკვერის გადაღმა, გზის ტროტუარზე ღამის საათი თვლემდა. ვუყურებდი, როგორ ზოზინით ხტებოდა დიდი ისარი წამიდან წამზე და გავიფიქრე, ნუთუ ჩვენი ცხოვრებაც ასეთი უბადრუკი და ხანმოკლე სერია იყო ამ ნახტომებისა, ხოლო ბედნიერება კი ის, რაც ნახტომებს შორის გაგვეპარა...
ვიცოდი, რომ შორს აღარ იყო ის დრო, როცა დიდი ისარი მიაღწევდა იმ ბოლო წამის ნიშნულს.....
მინდოდა კია სიცოცხლის მტანჯველი კვდომის გახანგრძლივების ქიმიოპროცედურები?!. მინდოდა კია თანაგრძნობა და სიბრალული?!. მინდოდა კია ის აპარატი, ოჯახის წევრთა დასამშვიდებლად რომ დღეებს შეუნარჩუნებდა ჩემს ბიომასას?!.
მოიცა, ეს სკამი, ნაძვები და... თითქოს წარსულიდან შემომესმა ისევ იმ ჩუმი ნაბიჯების ხმა!...თუმცა ეს ხომ ჩემი გულის ექოა !...გავიხედე და დავინახე, წამების დიდი ისარი ერთ ადგილას გაშეშებულიყო... შეჩერებულ წამში გაირინდა მთელი სამყარო, მხოლოდ ნიავი უბერავდა სულში. მივხვდი, რომ ეს იყო წამი გზაგასაყარისა...
და სანამ დიდი ისარი ისევ დაიძვრებოდა, გამოვედი სკვერიდან და კიდევ დიდხანს ვიარე ღამის ქუჩებში.

...სახლში უხმაუროდ შევედი.
ჩემს ოთახში სინათლე ენთო... მელოდებოდნენ...
მერე ჩავაქრე შუქი და მივხვდი, რომ „ძილი ნებისა“-სი აღარ მეშინოდა.

Tuesday, August 24, 2010

საოჯახო ალბომი

წლების მერე როგორ უბრალოვდება ყველაფერი...
დრო მარტო კი არ კურნავს, ზოგჯერ აფუჭებს კიდეც... აცამტვერებს... ახუნებს.... დროსაც თუ ყალბი ღირებულებები და მათი ცხოვრების კანონად და ქცევის ნორმად გახდომა მიეხმარა, ისე შემოგადნება ცხოვრება ხელში, რომ ვერ გაიგებ როდისღა იცხოვრე.
ვიხსენებ ჩემს მშობლებს და ვერ დამიჯერებია რომ ეს ის ბედნიერი და თვალებგამბრწყინებული წყვილი იყო, საოჯახო ალბომი რომ აევსოთ თავიანთი სიყვარულის გაჩერებული კადრებით.
ჯგუფში ყველაზე ლამაზი გოგო იყო... ყველაზე ლაღი...
ადვილად მიიზიდა ყველაზე გამორჩეულისა და გამბედავის ყურადღება...
ყველაფერი წესისა და რიგის მიხედვით მოხდა, როგორც იმ დროს შეეფერებოდა - ოჯახში მისვლა, ხელის თხოვნა, გაკითხვ-გამოკითხვა „როგორი სახელი აქვს“, „რა ოჯახი აქვს“, „ნათესაობაში „გიჟი“ ხო არ ურევია“ და სხვა სათამასუქე დეტალები. თითქოს სიყვარული არ იყოს საკმარი იმისა, რომ ერთად ყოფნის უფლება დაიკანონო...მერე ამ ყველაფრის ოფიციალური ეტაპი - ნიშნობა, ქორწილი (გოგოსა და ბიჭის ცალ-ცალკე, სადაც ერთმანეთის მშობლები არ ესწრებიან რატომღაც.), „რიტუალები“ „სვეტიცხოველი“ , მაყრიონი, პიჯაკის გულის ჯიბეში წითელ მიხაკ გარჭობილი უფროსი მაყარი, გზამკვლევის ფუნქციაც რომ აქვს აღებული თავის თავზე, წინასწარ შერჩეული თამადა, რომელსაც გზადაგზა აცნობენ ვინ ვინაა და ვის რა დამსახურება აქვს ამ ოჯახისა და ზოგადად ქვეყნის წინაშე, ხახაში ჩაცლილი „განსხვავებულები“, ცეკვა-კუნტრუში „ეროვნულ“ მელოდიებზე და ქორწილის წარმატებული ფინალის ერთ-ერთი პირობა - გაწევ-გამოწევა, აყალ-მაყალი და ჩხუბის მიზეზი - ერთი მხარის მაყრის წევრს არ მოსწონს მეორე მხარის მაყარი ბიჭის ცეკვის ილეთები, რომლებიც ღიად ადასტურებს მათი მაყრის წევრი გოგოს მიმართ უპატივცემულობასა და ცუდ ზრახვებს.
ჩემი მშობლების შეუღლებაც ყველა ამ საფეხურისა და ეტაპის წარმატებულად გავლის შემდეგ მოხდა, რის შემდეგაც ყველაზე გამორჩეული, გამბედავი და მთელ სამყაროზე შეყვარებული ბიჭი ერთ გაუთლელ და ხეპრე ქმრად იქცა, რომელსაც ბრმად სწამდა, რომ ცოლს თუ მკაცრი ხელი არ მოახვედრე, თავზე დაგაჯდებაო და ამ არგუმენტის გასამყარებლად ეროვნულ-ტრადიციული სიბრძნის კონიდან ერთი ანდაზა მოჰყავდა - „ქალმა თუ აიწყვიტა, ცხრა უღელი ხარ კამეჩი ვერ დააბამსო“.
ამ „მკაცრი ხელის“ წყალობით დედაჩემის ლაღი ბუნებიდან აღარაფერი დარჩა და გამოუთქმელი დარდისა და მოთმინებისაგან ისე შეერყა ფსიქიკა, რომ მართლა ცხრა უღელი ხარ-კამეჩი სჭირდებოდა დასაკავებლად, როცა მორიგი ნერვული შეტევა ეწყებოდა.
ჩემს გარდა შვილი არ ჰყავდათ. მათი შეუღლებიდან ხუთი წლის შემდეგ დავიბადე. მაგ დროისათვის კი დედაჩემს უკვე გაფუჭებული ჰქონდა ნერვები ქმრის გაუთავებელი საყვედურებითა და ბუზღუნით და მამაჩემიც, სახლში სიმყუდროვის არ ქონის საბაბით, ხშირად რჩებოდა სამსახურში გვიანობამდე, სამსახურის მერე მეგობრებში და ამიტომ ჩემს დაბადებას დიდი პოზიტიური ცვლილება არ შეუტანია მათ ურთიერთობაში.
დედა მარტო მზრდიდა, დამხმარე არავინ ჰყავდა და საოჯახო საქმეები, მუდამ უკმაყოფილო მამა და მე, მთელი ჩემი თანდაყოლილი პრობლემებით, რომლებიც მოგვიანებით აღმომაჩნდა და თანდათანობით წამოჰყო თავი, ყველა ერთად დავაწექით დედაჩემს გაფუჭებულ ნერვებზე.
ისე გავიზარდე, ვერ გავიგე ჩემს მშობლებს ვუყვარდი თუ ვძულდი, მე ხომ არ ვგავდი სხვა ბავშვებს.
ოო, როგორ ვერ ვიტანდი ვერცერთს, როცა რომელიმე მათგანის თვალებში სიბრალულს ვხედავდი. ამას მერჩივნა გამბრაზებოდნენ, ეყვირათ, დავესაჯე და საერთოდ მომქცეოდნენ ისე, როგორც სრულფასოვან ბავშვებს ექცევიან და ეფერებიან და არა მე, როცა მათ მოფერებაშიც კი ზედმეტად ვგრძნობდი თავს, როგორც კიდევ ერთი დამატებითი პრობლემა მათ ცხოვრებაში...
დეიდა მიყვარდა ძალიან. მთელი ჩემი სიყვარულის მარაგი, რაც მშობლებზე უნდა გამენაწილებინა, დეიდაში მოვათავსე. ხშირად რჩებოდა ჩემთან ღამით... ძილის წინ ზღაპრებს მიყვებოდა, მერე გულში მიხუტებდა და ისე ვიძინებდით. ერთადერთი რეალური სამყარო ჩემთვის ეს ზღაპრები იყო, სადაც რაც მინდოდა და ვინც მინდოდა ის ვიყავი - ხან პრინცესა, ხან ბოროტი ჯადოქარი, ხან ოქროს თევზი, წითელქუდა...ბაჭია...ქურდი კაჭკაჭი... მკვეხარა თაგვი....
მერე დეიდაც წავიდა - გათხოვდა და სხვა ქალაქში გადავიდა საცხოვრებლად. თავიდან ხშირად ჩამოდიოდა ჩემთან, მერე მოუკლო სიარულს და შვილების შეძენის შემდეგ, წელიწადში ორჯერ თუ ახერხებდა ჩემს ნახვას. მეც წელიწადში ორჯერ ვბრუნდებოდი ჩემს რეალურ სამყაროში, მიუხედავად იმისა, რომ ზღაპრებს აღარ მიყვებოდა - დიდი ვიყავი.
ბებიაც მიყვარდა, მაგრამ ერთხელ ყური მოვკარი მის ლაპარაკს (მამაჩემს ეუბნებოდა ამ ბავშვის ცოდვით ვიწვიო, იმ ქალბატონს (დედაჩემს) რომ არ დაელია ათასი უბედურება მუცლის მოსაშლელად, ეხლა ჯანმრთელი შვილიშვილი მეყოლებოდაო) და შემძულდა.
რატომ არ ვუნდოდი დედას, ვერ მივხვდი - მე ხომ პირველი შვილი ვიყავი და თან ხუთი წლის შემდეგ... ეტყობა წასვლა უნდოდა მამასგან და ხელს ვუშლიდი... ჩემიანად წასულიყო ვინ უშლიდა?!... იქნება ბებიამ მოიტყუა და რძლის სიძულვილი ალაპარაკებდა, მას ხომ არასოდეს მოსწონდა თავისი შვილის „შეუფერებელი“ ცოლი.
ალბათ ვერასოდეს გავიგებ სიმართლეს, ვინ ან ვიღა მეტყვის კი?
დედა რომ ავად გახდა და ლოგინად ჩავარდა, მამა თითქოს გამოცვალეს. პატარა ბავშვივით უვლიდა ცოლს, იქნება ამხელა სიყვარული და სინაზე ახალგაზრდობაში რომ გამოეჩინა მის მიმართ, ავად არც გამხდარიყო და მეც არ მეძებნა ჩემი რეალური სამყარო ზღაპრებისა და მითების სამყაროში...
ბავშვივით მოსთქვამდა მამაჩემი, დედა რომ გარდაიცვალა... მე კი ერთი ცრემლიც არ გადმომვარდნია... არც ის მახსოვს ოდესმე მეტიროს...
თან მძულდა, თან მებრალებოდა მამა, როცა ვხედავდი, როგორ უფუნქციოდ დარჩენილი (თუმცა აქამდე რისი ფუნქცია ჰქონდა, მაგასაც ვერ გეტყვით) დაბორიალობდა ოთახიდან ოთახში დედაჩემის სიკვდილის მერე...
ორი წლის მერე ისიც გარდაიცვალა...
„ტრომბი მოწყდაო“ - ამ ორ სიტყვაში ჩაეტია მისი სიკვდილი...

...არ ვიცი რატომ გადმოვიღე ეს საოჯახო ალბომი... მე ხომ არასოდეს დავინტერესებულვარ ჩემი მშობლების წარსულით - დეიდას მონაყოლით თუ ვიცოდი რამე და აქა-იქა ყურმოკრული ამბებით...
ვფურცლავ და სათითაოდ ვაკვირდები ჩაწებებულ სურათებს... რა ახალგაზრდები არიან და რა ბედნიერები.... აი ეს ყველაზე კარგია - მამას დედა ყავს ხელში აყვანილი, დედას თავი უკან გადაუგდია და გულიანად იცინის...
... წარმოსახვით ავიტაცე ჩემი თავი და სურათის შუაში, მათ შორის მოვათავსე....
და მერე...
...უცბად ვიგრძენი როგორ გალღვა ჩემში გაყინული ცრემლების ლოდი და რაც ბავშვობიდან დღემდე იყო მასში კრისტალებად შენახული, ერთბაშად მოწყდა...

Monday, August 23, 2010

უსათაურო

შეგიწიროთ! შეგიწიროთ!


მარიამობა ახლოვდება... დედას არ უყვარს ეს დღე... ამბობს ვინც მარიამობისთვის მიყავთ ჩვენი ოჯახიდან, ის არასოდეს ბრუნდება უკანო. ეხლაც სულ მოწყენილი დადის, ეტყობა ენატრება ისინი... თან უფრო დამფრთხალი და შეშინებული მეჩვენება, სულ თვალებით მეძებს და ერთი წუთითაც არ მიშვებს არსად მარტო. ...
დღეს სახლში რომ ვბრუნდებოდით, დედამ ფეხი იტკინა, ექიმი მოუყვანეს და სხვა ოთახში გაიყვანეს, ჩვენს ოთახში კი ორი უცნობი ორფეხა შემოვიდა და თვალიერება დაგვიწყო...
მე ამირჩიეს - ეს ყველაზე პატარა და ლამაზიაო...
რა კარგია! - რადგან ყველაზე პატარა და თან ლამაზი ვარ, ცუდად არ მომექცევიან.
„ამას წავიყვანთ!“
ვაი! ეს აღარ მომწონს! მერე დედა? დედამ რომ არ იცის? ხო ინერვიულებს! ვეუბნები კიდევაც ამ ორფეხებს, მაგრამ არ ესმით.
არსადაც არ წამოვალ, აი ეგრე! აქ მაგრად დავდგები და ფეხსაც არ მოვიცვლი, სანამ დედა არ მოვა...
მაჯობეს...მომერივნენ, აქაოდა პატარააო და ხელში ამიტაცეს, მერე რაღაც მოძრავ ოთახში ჩამსვეს და წამიყვანეს.
რამდენი ხანი ვიარეთ არ მახსოვს...
რომ გადმომიყვანეს, ფეხზე თოკი შემაბეს და მერე ეს თოკი იქვე გამოაბეს... ნეტა რად უნდოდათ... სად გავიქცევი, აქ არავის ვიცნობ, გზაც კი არ ვიცი...
ამ პატარა ორფეხას რაღა უნდა, რატო მეფერება, სულ არ გავს ჩემი სახლის პატარა ორფეხას, თან რომ დამდევს სულ, მაწვალებს და თმებს მაწიწკნის. ეს კიდე სხვანაირია... ფაფუკი და თბილი ხელები აქვს... სხვა დროს ალბათ მეც მივეფერებოდი, მაგრამ ეხლა არავინ მჭირდება, ჩემს სახლში მინდა დედასთან, თან ღამდება და მარტო არასოდეს დავრჩენილვარ ღამით...
ნეტა ხვალ რას მიპირებენ, აქ დამტოვებენ თუ სხვაგან წამიყვანენ...
ისე გათენდა, თვალი არ მომიხუჭავს. ეს მყეფარაც აღარ გაჩერდა, ყეფდა და ყეფდა, თუმცა ცოტათი მიხაროდა, სულ მარტო მაინც არ ვიყავი.
...აი ისევ მოვიდნენ, ისევ ამიყვანეს ხელში და იმ საზიზღარ მოძრავ ოთახში ჩამსვეს, გვერდები რომ დამიბეჟა.
ეხლა უფრო დიდხანს ვიარეთ... მერე გააჩერეს და გადმომიყვანეს... ირგვლივ სულ მთები იყო...ხელში აღარ ამიყვანეს, წინ გამიშვეს და უკან გამომყვნენ... თოკი მაინც არ მომხსნეს ფეხიდან...
ტყეში შევედით და აღმართს ავუყევით... გზადაგზა სხვა ორფეხები გვხდებოდნენ...
„შეგიწიროთ! შეგიწიროთ!“
ეს სიტყვები კიდე რამდენჯერმე გავიგე... ნეტა რას ნიშნავს...
როგორც იქნა ავათავეთ აღმართი და შევჩერდით.
„მივედიით“
„რა კარგიაააა“ - პატარა ორფეხამ სირბილი და ხტუნვა დაიწყო.
შემაღლებულ ადგილას ნახევრად დანგრეული ძველი შენობა იდგა. ამდენი ორფეხა ერთად არასოდეს მინახავს - ამ შენობის ირგვლივ ირეოდნენ... ჩოჩქოლებდნენ.. ლაპარაკობდნენ.. ყვიროდნენ... იცინოდნენ...
„მარიამობას გილოცავთ!“
„გმადლობთ გმადლობთ!“
„გილოცავ მარიამობას!“
„მადლობა გაიხარე!“
„ღვთისმშობლის კალთა გფარავდეთ“
„შენც ასევე, ოჯახით ხართ?“
„ხოო ღამისთევით ამოვედით“
ჩემიანებიც შევნიშნე, მაგრამ ვერც ერთი ვიცანი...იმათაც თოკი ჰქონდათ ფეხზე გამობმული.
ნეტა რა ხდება, რატომ ამოგვიყვანეს აქ...
აი ერთი ჩემიანი ჩემს ახლომახლო ტრიალებს და იმას ვკითხავ, ცოტა ჩემზე უფროსია და შეიძლება იცოდეს.
-ხომ არ იცი აქ რატომ ვართ?
შემომხედა... თვალებში შიში ჰქონდა.
-ვიცი, წეღან ჩემმა ორფეხა პატრონმა ვიღაცას გასძახა, ბიჭი მოეწყო და შეთქმული მქონდაო. კი ვერაფერი გავიგე, მაგრამ ჩემზე წინ ვინც მოიყვანეს და „შეთქმული“ ახსენეს, წააქციეს, ჯერ ყელიდან სისხლი ადინეს, მერე თავი და ფეხები მოაჭრეს, გაატყავეს და ამ შენობასთან დააგდეს, დანარჩენი სად წაიღეს არ ვიცი.
-მოიცა, მაგ დროს ვინმემ ხო არ უთხრა შეგიწიროთო? - ხოო, უთხრეს, ვინც გამოიარა და დაინახა, ყველამ უთხრა,- შენ საიდან იცი?
- ვიცი...
მერე ერთმა ორფეხამ შეგვაწყვეტინა ლაპარაკი და ისიც წაიყვანეს...
შემეშინდა... ესე არასოდეს შემშინებია... აი თურმე რა ყოფილა „შეგიწიროთ“...
დედა, სადა ხარ დედა! შენ რომ მაშინ ფეხი არ გტკენოდა და ჩემთან ყოფილიყავი, იქნება არ წავეყვანეთ! ამოგეფარებოდი და ვეღარ დამინახავდნენ. დედააა! დღეს მარიამობაა და ვინ იცის როგორ ნერვიულობ! თურმე რატომ არ გიყვარდა ეს დღე დედა!...
ჩემი ჯერიც მოვიდა...ისევ დავიძარით, ოღონდ შორს აღარ წავსულვართ. შენობას რომ მივუახლოვდით შიგნით შევიხედე -კედლებზე უმრავი პატარა ცეცხლი ციმციმებდა.. რა ლამაზია...
მერე ჩემს მოსაუბრეს დავუწყე თვალით ძებნა, მაგრამ აღარსად იყო, მხოლოდ იმ ორფეხას მოვკარი თვალი, საუბარი რომ გაგვაწყვეტინა - ვიღაცას უყვიროდა, რაღას უდგეხართ შეადგით ქვაბიო.
სამჯერ შემომატარეს შენობის ირგვლივ... მერე პატარა ორფეხა მოვიდა ჩემთან, თოკი წამაძრო ფეხიდან, თან მომეფერა და მითხრა წადი ახლაო.
ვერაფერიც ვერ გავიგე... არსადაც არ წავსულვარ, იქვე ვიდექი და ლაპარაკს ყურს ვუგდებდი.
„თქვენც გილოცავთ! ამ დღის მადლი და შემწეობა არ მოჰკლებოდეს თქვენს ოჯახს! ღამისთევით ხართ?“ "
"არა, ცოტა ხნით ამოვედით, ბავშვზე მქონდა შეთქმული, შარშან მთელი წელი გაგვაწვალა საავდმყოფოდან საავადმყოფოში დავრბოდით. გვინდოდა ღამისთევით ამოვსულყავით და როგორც წესი და რიგია ისე ჩაგვეტარებინა ყველაფერი, მაგრამ ბავშვმა აიჩემა, არ დავკლათ, გავუშვათო და... "
რაოო? გავუშვათოო? რას ამბობს ეს ორფეხა რას!... ესე იგი მიშვებენ?... აბა „შეგიწიროთო“ და ესენიც მადლობას რომ უხდიდნენ?...
მაინც ვერ გავიგე რას ნიშნავს ეს სიტყვა, მაგრამ ის გავიგე რომ მე პატარა ორფეხამ გამიშვა... პატარა თბილხელებიანმა ორფეხამ. გული ისე მიცემდა, ლამის დავეხრჩე.
მივიდე მივეფერო?... არა არ მივალ, მერე რომ აღარ გამიშვას და მითხრას ჩემთან დარჩიო... კი დავრჩებოდი დედა რომ არ მყავდეს...
გავიქეცი...
მაგრამ რომ არ ვიცი საით წავიდე?...თუმცა დედამ ხო მითხრა, თუ მთაში დაიკარგე, მხოლოდ დაღმართზე იარეო, თუ მდინარეს იპოვი, მხოლოდ მდინარის მიმართულებას მიყევი და ბარში ჩამოგიყვანსო...
ჰოდა ვიპოვი მდინარეს, აუცილებლად ვიპოვი. ჩემს სახლსაც ვიპოვი და დედასაც... მერე მივალ დედასთან და ვეტყვი რომ დღეს მარიამობაა და მე დავბრუნდი...


გენდერული ბალანსი


„თუ გოგო იქნება არ დავიტოვოთ... მესამეზე ხო არაფერი მითქვამს“
ნეტა ვინ ვარ გოგო თუ ბიჭი... რა იქნება ბიჭი აღმოვჩნდე! არადა სულაც არ მინდოდა ბიჭობა.
დედა ცუდადაა... ვგრძნობ, მე ყველაფერს ვგრძნობ, დედას როდის სტკივა, როდის უხარია, როდის ბრაზობს, როდის იცინის... ყველაფერს ვგრძნობ და მასთან ერთად მეც მტკივა და მეც მიხარია.
ნეტა თვითონ თუ გრძნობს, მე რას განვიცდი ახლა...
დედამ ისიც კი არ იცის რომ მე მარტო არ ვარ აქ.
-იქნება მამას გადააფიქრებონოს როცა გაიგებს რომ ორნი ვართ, ხო ყოველთვის უნდოდა ტყუპები.
- რა სულელი ხარ ჯერ ერთი გოგო არ უნდა და ორი მოუნდება?
- ხო შეიძლება მე გოგო აღმოვჩნდე და შენ ბიჭი, ან პირიქით, მაშინ ორივე გადავრჩებით. თუ ბიჭები ვართ მაშინაც.
-როდის გავიგებთ ამას? -ხვალ მიდის დედა იქ...
მთელი ღამე სამივემ თეთრად გავათენეთ... მამას ალბათ ეძინა...
გათენდა და წავედით.
„რაზე ხართ მოსული?“
-„სქესის გაგება გვინდა“
მერე დააწვინეს დედა და ზემოდან რაღაცა საზიზღარი ჯოხი დაგვადეს - გვაწვალა ძალიან, ხან იქიდან გვატრიალეს, ხან აქედან.
„გოგოა ორივე“
„ორივეეე???“
„ხო ორივე, ტყუპები გყავთ“
დედა ტირის...ჩვენც ვტირით.
გზაში ხმა არ ამოუღია არცერთს.
სახლში მაგრად იჩხუბეს...მამამ მაინც დაითანხმა...
მერე დედა ავად გახდა და ჩვენც ავად გავხდით, მაგრამ გვიხაროდა, რაც უფრო დიდხანს ვიქნებოდით ავად, მით უფრო დიდხანს ვიქნებოდით დედასთან.
სამი კვირა ლოგინიდან არ ავმდგარვართ.
მერე დედა გამოჯანმრთელდა და ის დღეც მოვიდა.
გზაში მამა აწყნარებდა დედას, ხუთ ბავშვს ისედაც ვერ მოვუვლითო, თან ვირუსი შეგხვდაო, რა იცი როგორები იქნებიანო...
„დედა არ დაუჯერო რა მამას, როგორ ვერ მოგვივლი, ჩვენი დებიც ხო მოგეხმარებიან, დიდები არიან უკვე, ან მერე რა რომ ავად ვიყავით, ეხლა ხომ აღარ გვაქვს სიცხე, არც არაფერი გვაწუხებს... ჩვენ თუ გვესმის და გვტკივა შენი ტკივილი დედა, შენ ნუთუ არ გესმის“
მივედით... მამა გარეთ დარჩა...
დედა აღარ ტირის...ალბათ შეეგუა.
ნეტა მალე დამთავრდეს ყველაფერი.
-როგორ გგონია გვეტკინება?
ხმას არ მცემს. ის უფრო მშიშარაა. ხელი ჩამკიდა უსიტყვოდ და მომეკრო. აღარ გვესმოდა უკვე გარეთ რა ხდებოდა...
უცბად სიცივე ვიგრძენი და უცხო ხელის შეხება. რამდენ ხანს მოძრაობდა ეს ხელი ჩვენთან არ ვიცი, მაგრამ როცა გავიდა ლაპარაკი შემოგვესმა:
„დიდი ნაყოფია ქალბატონო, იმაზე დიდი ვიდრე თქვენ გგონიათ, ხელს ვერ მოვკიდებ სარისკოა თქვენი სიცოცხლისთვის. ...და დედა ხმამაღლა ატირდა.
გზაშიც სულ ტიროდა, მამა კი ჩუმად იყო...
"არა უშავს მაა, დავიბადებით და ნახავ როგორ გაგიხარდება. იცი რა კარგი გოგოები ვიქნებით! აი ნახავ ყველაზე ძალიან შენ და დედას ჩვენ გეყვარებით..."

Saturday, August 21, 2010

რონო

ამბობენ ყველა სოფელს თავისი გიჟი ჰყავსო, რომელიც პატარა ბავშვმაც კი იცის და თითოეულ მაცხოვრებელში სხვადასხვა ამოციებს აღძრავს, თუმცა ამ ემოციებს ერთი საერთო ძირი აქვთ - სიბრალული.
არც ჩვენი სოფელი იყო გამონაკლისი.
რონო ერქვა... გაურკვეველი ასაკის ცისფერთვალება კაცი იყო, რომელსაც ლიბრგადაკრული თვალის ფერიდან აღარაფერი შერჩენოდა და ვერ გაიგებდით ცისფერი ჰქონდა, ნაცრისფერი, გამჭირვალე თუ სულ არ ჰქონდა თვალები. როგორღაც ახერხებდა და სილუეტებს ხედავდა. ზამთარ-ზაფხულ კოჭებამდე ჩათრეული ნაბადის კიტელი ეცვა, კიტელის შიგნით სქელი წყალგაუმტარი „ბუშლატა“, იმის შიგნით ჭუჭყისგან საყელოგასიპული ორი თუ სამი ჯემპრი, ფეხზე სქელძირიანი რეზინის ბოტები, რომელშიც ბრეზენტის შარვლის ტოტები ჰქონდა ჩატანებული. თავზე მოუხდელად ეხურა ჭუჭყისგან გაქვავებული თბილი „უშანკა“ ქუდი.
გამოჩნდებოდა თუ არა უბანში, ბავშვები დასცხებდნენ ყიჟინას „რონო მოდიიის! რონოს მოდიიიიის! რონო კი მთელი თავისი ავლადიდებითა და ასხმულობით გაჩერდებოდა ბავშვების შუაში და გაბრაზებით იტყოდა, „რა იყო თქვე მამაძაღლებო, პირველათა მხედავთ? მერე ჩემი პატარა დის ძებნას იწყებდა ლიბრგადაკრული თვალებით და თუ დალანდავდა ახლომახლო, ჯიბიდან ერთ ცალ კამფეტს ამოიღებდა და აძლევდა. გამორჩეულად უყვარდა ჩემი და, იმიტომ რომ არასოდეს აბრაზებდა და სახლიდან საჭმელი გაჰქონდა მისთვის.
ისეთი ჭუჭყიანი ჯიბიდან იღებდა კამფეტებს რონო , რომ ელეთ-მელეთი მომდიოდა, მაგრამ ჩემ დას არაფერს ვაგრძნობინებდი, რადგან თავისებურ რიტუალად ექცა რონოსთვის კამფეტის ჩამორთმევა, თან ამის გამო თანატოლებში რჩეულად გრძნობდა თავს და უხაროდა ბავშვურად.
ერთხელ მითხრა:
-ნათი რონო რატოა გიჟი? - ბევრი ტანსაცმელი რომ აცვია?
-არ არის გიჟი, სხვებისგან განსხვავებულია.
-აბა გიჟს რატომ ეძახიან და ბავშვები რატო ესვრიან ქვებს?
-უცნაურია და იმიტომ, მაგრამ შენ როცა ამას დაინახავ, დაუშალე ბავშვებს რომ აღარ ესროლონ ქვები.
ერთ დღესაც ატირებული მოვიდა სახლში. - „იცი რა მკითხა რონომ? - დედაშენი გცემსო? მე ვუთხარი არა-მეთქი და ესე მითხრა კარგი დედა გყოლიაო. მეც კარგი დედა მყავდა, ოღონდ მცემდაო, წიწილებს საჭმელს ვუჭამდი და ამაზე ძალიან ბრაზდებოდა და ისე მცემდა ჯოხით, ზოგჯერ თავიც კი გაუტეხია ჩემთვისო. მერე ქუდი მოიხადა და მითხრა, აი ნახე აქ მეტყობაო, მე კიდე შემეშინდა და ვერ შევხედე ნაა. მერე მე ვუთხარი არ ყოფილა დედაშენი კარგი ქალი-მეთქი და ამაზე ისე გამიბრაზდა, გამომაგდო და მითხრა აღარც შენთან მოვალ და კამფეტსაც აღარ მოგცემო.“
- ეტყობა ძალიან უყვარდა დედა და გაგიბრაზებია, არა უშავს გადაუვლის გაბრაზება და ისევ მოვა, შეიძლება უკვე დაავიწყდა კიდეც - ვუთხარი.
- რო არ მოვიდეს ნაა?
- მაშინ ჩვენ მოვძებნოთ.
მეორე დღეს ისევ გაისმა ყიჟინა - „რონო მოდიიიიის, რონო მოდიიიის“! - რონო კი ჩვეულ პოზაში ჩადგა ბავშვებს შორის და დაუცაცხანა მათ: „რა იყო თქვე მამაძაღლებო პირველათა მხედავთ?“ - მერე გაარღვია ბავშვების წრე და ჩემს დას დაუწყო ლიბრგადაკრული თვალებით ძებნა...


წლების მერე გრაკლის რკინიგზის სადგურზე იპოვეს...ჩვენს სოფელში არ დაუსაფლავებიათ, ნათესავებმა წაიყვანეს სხვაგან...

...ამბობენ ყველა სოფელს თავისი გიჟი ყავსო, ჩვენი სოფლის გიჟს კი რონო ერქვა...

Friday, August 20, 2010

ვასო პაპა

ზოგჯერ ბავშვები უცნაირად აიკვიატებენ ხოლმე რომელიმე კონკრეტულ ადამიანს და ყველანაირად ცდილობენ მაქსიმალურად მიიზიდონ მისი ყურადღება და მის ირგვლივ იტრიალონ. შეიძლება ეს ადამიანი სულ უცხოც იყოს. არ ვიცი ამას რა ფსიქოლოგიური ახსნა აქვს, მაგრამ ჩემი დაკვირვებით ბავშვის რჩეული ის ადამიანი ხდება, რომელიც თვითონ კი არ ბავშვდება ხელოვნურად (რაც მე პირადად ძალიან მაღიზიანებდა ბავშვობაში თავისი ენის მოჩლექებით და უკბილო გახუმრებებით), არამედ ბავშვს ისე ექცევა, როგორც თავის თანასწორს.
ჩემთვის ასეთი ადამიანი ვასო პაპა იყო - დაახლოებით 70-75 წლის მოხუცი უბნის მეწაღე, რომელსაც ფეხსაცმელების ვასო პაპას ვეძახდი. დილიდან საღამომდე თავაუღებლად შრომობდა თავის პატარა ჯიხურში, სოკოსავით რომ ამოსულიყო ქუჩის გადაღმა, გზაჯვარედინის კუთხეში.
გამხდარი გალეული კაცი იყო, ავადმყოფური იერითა და კეთილი თვალებით. გაღიმებული არასოდეს მინახავს. ამბობდნენ ორი წლის შვილი მდუღარე სარეცხის ქვაბში ჩაუვარდა მის ცოლს და იქვე გარდაიცვალა ბავშვი შოკითო. ცოლსაც გაშორებია მალევე და მას მერე აღარ დაოჯახებულა.
მისი ჯიხურის გვერდით ავტობუსების გაჩერება იყო და სკოლაში წასასვლელად ყოველ დილით იქ ველოდებოდი ავტობუსს. ისეთი პატარა იყო ვასო პაპას ჯიხური რომ გეგონებოდათ კასრში იჯდა. წინ ერთი პატარა ფანჯარა ჰქონდა გამოჭრილი და სანამ გვერდითა კარიდან შევიხედავდი მისასალმებლად, ჯერ მის ხელებს ვხედავდი ფანჯარაში, რომელიც უსაქმოდ არასოდეს მინახავს.
ფანჯარა და კარი ყოველთვის ღია ჰქონდა, საიდანაც მუდმივად ფეხსაცმელების წებოს სუნი გამოდიოდა.
მისალმებაზე ცივად მპასუხობდა, რითაც განსხვავდებოდა სხვა უფროსებისაგან, რომლებიც ხან ლოყაზე იჩმიტებოდნენ, ხან თმებს გიწეწავდნენ და ხან არც გპასუხობდნენ სალამზე. ვასო პაპა კი ერთს ამომხედავდა სათვალის ზემოდან, გარკვევით წარმოთქვამდა გამარჯობას და ისევ თავის საქმეს უბრუნდებოდა.
სულ მინდოდა რომ სანამ ავტობუსი მოვიდოდა, შევსულიყავი და პატარა ტაბურეტზე ჩამოვჯდარიყავი, გვერდით რომ ედგა და ახლოდან მედევნებინა თვალი რას საქმიანობდა, მაგრამ მრცხვენოდა.
ერთ დღესაც ლენინური შაბათობის დღეს (ვინც ამ დროს ასცდა განგიმარტავთ, რომ ეს იყო ლენინის სახელის უკვდავყოფისადმი მიძღვნილი ერთგვარი შრომითი ღონისძიება, რომელიც ყველა ბავშვს უხაროდა ) სკოლიდან ჯართის შესაგროვებლად წაგვიყვანეს. სახლში დედაჩემს ავუტყდი, გინდა თუ არა ახალ გამოსასვლელ ფეხსაცმელს ჩავიცმევ და ისე წავალ-მეთქი, რაზეც რა თქმა უნდა უარი მივიღე.
უარმა უფრო გამაჯიუტა და უფრო მეტად მომინდა ახალი ფეხსაცმელების ჩაცმა. დედაჩემი კიდევ უფრო მეტად გაჯიუტდა და კარგადაც ვიჩხუბეთ წასვლის წინ. როგორ მოვახერხე არ მახსოვს, მაგრამ სახლიდან მაინც ახალი ფეხსაცმელებით გავედი.
ჯართის შეგროვების დროს თითქმის ფეხის წვერებზე დავდიოდი, რომ რამეს არ წამოვდებოდი ან სადმე არ ჩამვარდნოდა ფეხი და ფეხსაცმელი არ გამეფუჭებინა. შაბათობამ კი მშვიდობიანად ჩაიარა, მაგრამ ბედის ირონიით სახლში მობრუნებულს გზაში ფეხი გადამიბრუნდა და ერთი ფეხსაცმლის თასმა მთლიანად ამოწყდა, ერთ მხარეს კი ძირიც ცოტათი ასძვრა. მიწა გამხეთქოდა ის მერჩივნა, რადგან საშინლად არ მინდოდა დედაჩემის ”ხო გეუბნებოდის” მოსმენა.
ყელში ბურთგაჩხერილს ცრემლები მახრჩობდა და ცოტაღა მაკლდა ხმამაღლა ავღიალებულიყავი, რომ უცბად ვასო პაპა გამახსენდა და ცალფეხათრეული გავიქეცი.
გულამოვარდნილი შევვარდი და ეგრევე მივახალე:
-ვასო პაპა მიშველეთ!
მშვიდად ამომხედა და მითხრა:
-აბა დაჯექი და მომიყევი რა მოხდა.
-დედაჩემს არ დავუჯერე, ახალი ფეხსაცმელები არ ჩაიცვა გაგიფუჭდებაო, მე კიდე ჩავიცვი და გზაში თასმა გამიწყდა და გაიხა.
- ოო, ეგ ვერ მოგვსლია კარგი საქმე, აბა მანახე რა გამოვა - მითხრა და მომეჩვენა რომ ოდნავ გაიღიმა.
აიი!!- დავუდე ფეხსაცმელი მაგიდაზე და თან გულიც ამოვაყოლე.
-გაკეთდება ნუ გეშინია.
-მართლა ვასო პაპა? - და არ დაეტყობა?
- მე ისე გავაკეთებ რომ შენც კი ვერ შეამჩნევ.
ისე გამიხარდა რომ მივედი და ლოყაზე ვაკოცე. შეცბა და სულ ცოტა ხანი ფეხსაცმელს მიაშტერდა.
მერე ჩამოვჯექი ტაბურეტზე და ვადევნებდი თვალს ჯერ როგორ დააკერა თასმა, მერე როგორ წაუსვა წებო, გააშრო და დააწება ამძვრალი ძირი.
თითქმის უკვე დამთავრებული ჰქონდა საქმე, რომ გამახსენდა ფული არ მქონდა და უცბად წამოვხტი სკამიდან. შემატყო ალბათ სახეზე უცაბედი ცვლილება, მაგრამ სანამ რამეს მკითხავდა მე დავასწარი, ვასო პაპა ფული არ მაქვს-მეთქი და ისევ მომებჯინა ყელში ბურთი.
-ჰოო... მოდი ესე მოვიქცეთ, შენ ხომ არ გინდა დედაშენმა გაიგოს ფეხსაცმელის ამბავი, ჰოდა რა ვქნათ იცი? ვალი გექნება ჩემი და ამ ვალს ფურცელზე ჩავინიშნავ და შევინახავ, აი ზედა თაროს შიგნით კიდევ ერთი პატარა თაროა, არ ჩანს, თუ არ იცი... აქ შევინახავ და მარტო შენ და მე გვეცოდინება. მერე როცა დედაშენს გადაუვლის გაბრაზება და ფეხსაცმელიც დაგიძველდება, მაშინ მოგცემ ამ ფურცელს, წაუღე დედას და ვალიც მაშინ გამისტუმრე - მითხრა და ამოიხია თხელი რვეულიდან ერთი ფურცელი და ვალი ჩაიწერა. ჩაწერის დროს დედაჩემის სახელი მკითხა. მერე ჩემს თვალწინ დაკეცა ფურცელი ოთხად და იმ პატარა თაროში შეინახა, მარტო მე და მას რომ უნდა გვცოდნოდა.
უცბად დიდი და ამაყი გავხდი. მე ვალი მქონდა და უნდა გადამეხადა.
იმ დღის მერე მისი ხშირი სტუმარი გავხდი. რამდენჯერ დამიგვიანია პირველ გაკვეთილზე, იმის გამო რომ მასთან საუბარში დრო გამპარვია. უამრავ საინტერესო რამეს მიყვებოდა: მეორე მსოფლიო ომის ამბებს, ხან თავის ბავშვობას იხსენებდა. ზოგჯერ გაკვეთილებს ვაბარებდი, განსაკუთრებით მაშინ მიყვარდა მისი მოსმენა როცა ასტროლოგიაზე და გეოგრაფიაზე მელაპარაკებოდა. მან მასწავლა თითქმის ყველა ქვეყნის დედაქალაქის სახელწოდება და ძალიან უხაროდა, როცა უშეცდომოდ ვპასუხობდი.
ერთხელ მითხრა ამხელა კაცი ვარ და შვლის ნუკრის ნაამბობზე ეხლაც ვტირიო. აი მაშინ მომინდა რამე მეკითხა შვილზე, მაგრამ საიდან მომევლო არ ვიცოდი და შევეშვი. შვილი და მეუღლე იყო ერთერთი რამ, რაც არასოდეს უხსენებია და არ გაუხსენებია, როცა თავისი განვლილი ცხოვრების შესახებ მიყვებოდა.
ძალიან შევეჩვიე ვასო პაპას და როცა ბებიაჩემთან არ ვრჩებოდი, (რაც ჩემთვის ყველაზე დიდი ბედნიერება იყო) ერთი სული მქონდა გაკვეთილები მემეცადინა და მერე ჩავსულიყავი მასთან.
ერთ დღესაც სკოლიდან რომ დავბრუნდი, ქუჩის აქეთა მხარეს მდებარე ავტობუსების გაჩერებიდან შევნიშნე, რომ ვასო პაპას ჯიხურის ფანჯარა ღია არ იყო და ძალიან გამიკვირდა, რადგან გვიანობამდე მუშაობდა და დროის ამ მონაკვეთში არასოდეს მინახავს სადმე გასულიყოს.
ვიფიქრე სახლში ავალ, ვიმეცადინებ და იქნებ მანამდე გამოჩნდეს-მეთქი.
გამოვიცვალე, ვისადილე და სამეცადინოდ რომ დავჯექი, მივხვდი რომ სანამ ვასო პაპას არ ვნახავდი, ერთი სიტყვაც კი არ შემივიდოდა თავში.
ისევ ჩავედი ეზოში, ქუჩა გადავჭერი და ჯიხურთან მივედი, ფანჯარას მივაწექი ხელით და ოდნავ გაიღო, შიგნით აღარ შემიხედავს, კარისკენ წავედი... კარზე ფურცელი დამხვდა გაკრული, მინაწერით: ”ვასო გარდაიცვალა, დატოვებული ფეხსაცმელები მოიკითხეთ მის სახლში ტელ: .......”
გავშეშდი, ვერ მივხვდი უცბად რა წავიკითხე და ისევ ფანჯრისკენ მივბრუნდი, ფანჯარა ბოლომდე შევაღე, თავი შევყავი და წებოს სუნი რომ მეცა, აი იქ გავიაზრე რაც წავიკითხე და .......

დასაფლავების მერე მე და დედაჩემი მივედით მის სახლში. კარი მისმა დამ გაგვიღო...
ფილტვის ინფარქტით გარდაიცვალაო...
წამოსვლისას შეგვიძღვა იმ ოთახში, სადაც ფეხსაცმელები ეწყო და გვკითხა რამე ხომ არ იყო ჩვენი. მაშინ ვუთხარი რომ ვასო პაპას ვალი მქონდა და ის უჯრაში შენახული ფურცელი მინდოდა მენახა, სადაც ეგ ჰქონდა ჩანიშნული.
არ არის საჭირო გადახდაო, გვითხრა მისმა დამ და თან დაამატა, იქიდან მისი ნივთები ყველაფერი წამოვიღეთ და უჯრაში არაფერი გვინახავსო.
ქვა ავაგდე და თავი შევუშვირე, იმ უჯრაში აქვს შენახული მარტო მე და ვასო პაპამ რომ ვიცოდით და აუცილებლად უნდა გადავიხადო, შევპირდი-მეთქი.
გამოგვიტანა გასაღები და გვითხრა, იქ მაინც აღარაფერია ვასოსი და თუ გინდათ გასაღებს ნუღარ დააბრუნებთ, დღეს ან ხვალ აიღებენ მაგ ჯიხურსო.
ჯიხურში რომ შევედი ჯერ კიდევ იდგა წებოს სუნი, ისევ ისე გამეჩხირა ბურთი ყელში როგორც პირველად. გამოვაღე ჩემი და ვასო პაპას დამალული უჯრა, ფურცელი ამოვიღე და გავშალე:
”ქალბატონო სოფიკო არაჩვეულებრივი შვილი გყავთ...
ნათია გაიზარდე დიდი გოგო და დედას ყოველთვის დაუჯერე”
შენი ვასო პაპა.”
...

Thursday, August 19, 2010

ფანჯრებს მიღმა

იმ პერიოდის თბილისი უნდა გავიხსენო, საღამოს ექვსი საათის შემდეგ ყველაფერი რომ კვდებოდა და სიცოხლის ერთადერთი ნიშან-წყალი მაშინ ჩნდებოდა, როცა უპრაგონოდ წასული შუქი ასევე უპრაგონოდ მოდიოდა და თან მოჰყვებოდა ერთ მთლიან ხმოვნად ქცეული საერთო სიხარულის ღმუილი, ყველა სახლის ღრიჭოდან რომ ისმოდა და მერე სხვადასხვა შორისდებულად იშლებოდა.
ვცდილობდი ექვსს საათამდე მომესწრო მეცადინეობა, რადგან ლამფის შუქზე კითხვისას თვალები მეღლებოდა, თან მინდოდა ”ვილი ფოგისთვის” მიმესწრო, (თუ შუქი იყო) რომელსაც ტელეკომპანია ”მერმისი” უჩვენებდა დღეგამოშვებით. დენი როცა ითიშებოდა, ჩემი ოთახის ფანჯარასთან ვჯდებოდი და მოპირდაპირე მხარეს მდებარე კორპუსის მაცხოვრებლებს ვუცქერდი.
მუნჯის კინოს გმირებს გავდნენ ამ ფანჯრებს მიღმა, ფილმის კადრებივით მოსიარულე ბინადარნი.
თითქმის ყველას ხასიათი შევისწავლე ჩემდაუნებურად ან მე თვითონ ვარგებდი როლებს და ხასიათებს.
ერთი აღმოჩენა გავაკეთე მაშინ - ჩვენ ვერც ვიგებთ ისე ვასრულებთ ყოველდღე ერთი და იგივე როლს, არადა ჩვენ თვითონ ხომ ხშირად არ გვახსოვს რას ვაკეთებდით ორი დღის, სამი დღის, ან ერთი კვირის წინ საღამოს 7 საათზე, თუნდაც რვაზე ან ძილის წინ? მაგრამ როცა შენ უყურებ სხვის ცხოვრებას თითქმის ყოველდღე ერთი და იგივე დროს, აღმოაჩენ რომ ადამიანები თითქმის არასოდეს ვარდებიან დროთაგანმავლობაში და თანდათანობით გამომუშავებული ჩვევების ნორმიდან. აი, მაგალითად, სადარბაზოს მარცხენა მხარეს, მეხუთე სართულზე სტუდენტი ბიჭი ცხოვრობდა ქირით, რომელიც მუდმივად ელაპარაკებოდა საკუთარ თავს, ან უბრალოდ ხმამაღლა ფიქრობდა. არასოდეს მინახავს მის სახლში სხვა სულიერს გაეჭაჭანებინოს. ყოველ საღამოს დაჯდებოდა სამზარეულოს მაგიდასთან, კიტრს გაფრცქვნიდა ან ვაშლს გაითლიდა, გადაშლიდა წიგნს და თან ჭამდა, თან კითხულობდა. თუ შუქი არ იყო, ფანრიან რადიოს მოიდგამდა გვერდით და მუსიკის თანხლებით მეცადინეობდა. არ მახსოვს ეს ”სცენა” დაერღვიოს ან ”დეკორაცია” შეეცვალოს.
მის ქვემოთ ერთი მძიმე წონიანი კაპასი ქალი ცხოვრობდა, რომელიც სიცოცხლეს უმწარებდა თავის ქმარ-შვილს და არა მარტო ქმარ-შვილს. გამუდმებით წყევლიდა და უყვიროდა ბავშვებს, ან გადმოკიდებდა უზარმაზარ მკერდს ფანჯრიდან და ხან რომელ მეზობელს ურჩევდა საქმეს მჩხავანა ხმით და ხელების ქნევით, ხან რომელს. ამით საღამოობით იცლებოდა უარყოფითი ენერგიისგან და მერე დამშვიდებული იწყებდა საოჯახო საქმეების კეთებას. უფრო ხშირად კი ქმრის ლანძღვით იყო დაკავებული, რომელიც, თავის მხრივ, ცოლის სუბლიმირებული ენერგიისგან თავის დაღწევას, ეზოში ნარდის ან დომინოს თამაშით ცდილობდა უბნის უსაქმურებთან ერთად ან არაყში ახრჩობდა საკუთარი უსარგებლობის (ცოლის თქმით) შეგრძნებით გამოწვეულ დარდს.
მესამე სართულზე ერთი ძალიან ლამაზი გოგო ცხოვრობდა - საეჭვო ყოფაქცევაში შემჩნეული, თუმცა მე პირადად მისი არც საეჭვო ყოფაქცევის მოწმე გავმხვდარვარ ოდესმე და საერთოდ, არც რაიმე ყოფაქცევის.
როგორ ახერხებდა ესე შეუმჩნევლად ცხოვრებას არ ვიცი. ყოველ საღამოს შვიდი საათისთვის გადახსნიდა ფარდებს, მერე სადღაც უჩინარდებოდა და შუაღამისას ისევ ხურავდა.
დანარჩენი მეზობლებიც ყოველდღიურ რუტინაში იყვნენ ჩართულნი.
სადარბაზოს მარჯვნივ მერვე სართულზე, ზუსტად ჩემს მოპირდაპირე მხარეს, სამუშაო დღეებში შუქი არასოდეს ინთებოდა, არც არავინ დამინახავს, მხოლოდ შაბათ-კვირას ანთებდნენ მქრქალ მოწითალო შუქს და ვხედავდი ახალგაზრდა ბიჭის ლანდს.
ერთ შაბათ საღამოსაც ეს ლანდი ფანჯარას აეტუზა. ვიგრძენი რომ ჩემსკენ ჰქონდა მზერა მომართული.
კვირა დილითაც იგივე განმეორდა.
ჩემი სათვალთვალო კორპუსი დაახლოებით იმ მანძილზე იყო რომ სახეებს კი ვარჩევდი, მაგრამ თუ ნანახი არ მყავდა პირადად, ეზოში რომ რომელიმე შემთხვევით შემხვედროდა, შეიძლება ვერც კი მეცნო. ეს ბიჭიც მომეჩვენა ასე ჩემი ასაკის სიმპატიურ ყმაწვილად.
ის შაბათი-კვირა რამდენი ხანიც ვიჯექი ჩემს სათვალთვალო პუნქტთან, ისიც იმდენ ხანს იყო თავის ფანჯარასთან აყუდებულ-აკრული. ფანჯრის მინაზე ჰქონდა მკლავი შემოდებული, ამ მკლავზე კი შუბლი მიეყრდნო და ისე შემოსცქეროდა ჩემს ფანჯარას.
ჰოდა მეც შემოვდე ჯერ მკლავი და მერე შუბლი. გაეცინა... მეც გამეცინა და პირველი კონტაქტიც შედგა.
მას მერე გავაბით ძალიან სახალისო ”უიკენდ” ფლირტი. ჩვენი სიმბოლოები და ნიშნები გვქონდა. ლოჯიაში მთლიანად გახსნილი ფარდები მანიშნებდა რომ უკვე სახლში იყო. თუ ფარდა მთლიანად ფარავდა ფანჯარას, ესე იგი არ იყო სახლში, თუ სანახევროდ იყო გადაწეული, ეს იმას ნიშნავდა რომ საცაა გამოჩნდებოდა ფლირტ-პოსტზე.
ჩვენი გამოგონილი ”მორზეს ანბანით” ვურთიერთობდით (ზამთრის პერიოდი დაემთხვა ჩვენს გაცნობას და ფანჯრებს არ ვაღებდით), ხელებით, მიმიკებით, ჟესტებით ვლაპარაკობდით და რასაც ვერ ვაგებინებდით ერთმანეთს, ფანჯრის მინაზე დიდი წარმოსახვითი ასოებით ვწერდით.
ისე გავიწაფე წერაში, რომ შეტრიალებული ასოებით და მარჯვნიდან მარცხნივ ვწერდი უკუღმა, რომ მას წაღმა წაეკითხა. მერე ისიც გაიწაფა და ჰაეროვან კოცნებთან ერთად უკვე გრძელ წინადადებებს მიწერდა: „დღეს ძალიან ლამაზი ხარ...“ „თმები გიხდება ეგრე...“ „როგორ ხარ...“ „დღეს რას აკეთებდი...“ და ა.შ.
მერე ურთიერთობა უფრო თამამ ფაზაში გადაიყვანა და ხშირად მახსენებდა: ნათია+გოგა= ისარგაყრილ <3... თუ მოხდებოდა ისე რომ შემაგვიანდებოდა ფანჯარასთან მისვლა, გატეხილ გულს და სხვა უკმაყოფილების გამოხატველ სიმბოლოებს მიხატავდა.
მოკლედ, ორივეს წარმოსახვითი გრაფიტომანია შეგვეყარა. მეც იმ ასაკში ვიყავი რომ ეს ყველაფერი სულაც არ მეჩვენებოდა ბანალურად და ასე მეგონა თითოეული დახატული გულში გარჭობილი ისარი, მე მერჭობოდა.
შაბათ-კვირას ოჯახის წევრებისთვის აღარ ვარსებობდი, რადგან დღისით ბლიც-ტემპში ვმეცადინეობდი, პარალელურად ლოდინის რეჟიმში ვიყავი და ნერვულად ვცმუკავდი. როგორც კი ფარდა სანახევროდ გადაიწეოდა, ფანჯრების მეტს ვერღაფერს ვხედავდი.
ასე გაგრძელდა მთელი ზამთარი.
მე და გოგამ ფანჯრებს შორის, უხილავი ფლუიდებით გაჯერებულ სივრცეში გამოვიზამთრეთ.
რა დასამალია და ყოველთვის მიკვირდა, რატომ არ მთხოვდა შეხვედრას, ან რატომ ვერ ახერხებდა იმის მოფიქრებას, რომ „შემთხვევით“ დამხვედროდა სადრბაზოსთან, როცა მაღაზიაში ან სადმე იქვე გავდიოდი. მეც არასოდეს მინახავს დაბლა ჩამოსული. მცდელობის მიუხედავად ვერასოდეს დავაფიქსირე მისი მოძრაობისა და მისვლა-მოსვლის გრაფიკი. როგორც ჩანს პარასკევს გვიან ღამით მოდიოდა და კვირას ისევ გვიან ღამით მიდიოდა ან დილაუთენია მიდი-მოდიოდა. თუმვა გულში ყოველთვის გამართლებას ვუძებნიდი - ალბათ ჯერ არ უნდა, ან ვერ იცლის, ან ჯერ კარგად არ მიცნობს და რცხვენია, ერთი სიტყვით, ათას აბდა-უბდას ვედებოდი.
ერთ დღესაც ჩამოვუგდე ამაზე სიტყვა. ხელებით ვანიშნე რომ ქვემოთ ჩავდიოდი და თუ სურვილი ჰქონდა ჩამოსულიყო. ჯერ ვითომ ვერ გაიგო რა ვუთხარი და მერე ყურადღება სხვა რამეზე გადამატანინა.
კიდე რამდენჯერმე ვცადე ამ თემაზე ლაპარაკი და ისევ - ან მოიყრუა ყური ან გავიდა ცოტა ხნით და რომ შემოვიდა ისევ სხვა რაღაცეების ხატვა თუ წერა დაიწყო. მერე როგორც იქნა მითხრა, ძალიან მინდა შენი ნახვა, მაგრამ ჯერ არ შემიძლიაო. ერთ საღამოს ისევ ამ თემას მივუბრუნდი და ვუთხარი, რომ თუ ხუთი წუთით მაინც არ ჩამოვიდოდა ეზოში, ფანჯარაში ვეღარ მიხილავდა საერთოდ.
დიდი ყოყმანისა და „პრანჭვის“ მერე დამთანხმდა.
დედაჩემს გასვლისას გავძახე რომ ცოტა ხნით ეზოში ჩავდიოდი და კარი გავიხურე. უცბად ისევ გაიღო კარი, გამოვიდა დედაჩემი და ნაგვის ვედრო შემაჩეჩა ხელში, ბარემ ჩადიხარ და ჩაიყოლეო. უარი ვერ ვუთხარი და ჩავედი ვედროთი ხელდამშვენებული.
ის უკვე ეზოში დამხვდა. ჩემს სადარბაზოსგან მოშორებით იდგა. შებინდებული იყო და კარგად ვერ ვხედავდი. ერთი კი შევამჩნიე რომ უსაშველოდ გამხდარი იყო და სავარაუდოთ მხრებამდე მომწვდებოდა.
ღიმილით წამოვიდა და შემეგება. თავი მორცხვად დავხარე და სანამ აწევა და სახეზე შეხედვა მოვასწარი, მანამ უსიტყვოდ ჩამომართვა ვედრო, უცბად გატრიალდა და წინ გამიძღვა ჩქარი ნაბიჯით. მეც გავყევი მორჩილად, თან ფეხები უკან მრჩებოდა - აშკარად არ იყო ის, ვინც ჩემს წარმოსახვაში მყავდა წარმოდგენილი.
როგორც იქნა მივედით ნაგვის კონტეინერთან, (ამაზე უკეთეს ადგილს ვერასოდეს წარმოვიდგენდი პირველი პაემნისთვის) ერთი ხელის მოწყვეტით გადაცალა ნაგავი და ღიმილით შემომიტრიალდა...
შემომიტრიალდა და იქ მეცა პირკატა - პირწავარდნილი ”ბანდიტი აგურის ქარხნიდან”.
(ეს არ იყო ის შემთხვევა, როცა ამბობენ კაცს სილამაზე არ სჭირდებაო, ან უკბილო ხუმრობოთ ნათქვამი ”კაცი მაიმუნზე ოდნავ ლამაზი უნდა იყოსო”. ეს იყო დაახლოებით 35 წლის ”WANTED” ტიპაჟი, ძალიან უსიამოვნო შესახედაობითა და გამომეტყველებით.)
სახე ისე ჰქონდა ნაყვავილარი რომ ეპიდერმისი თავისთავად და დერმაც კი შეჭმული ჰქონდა. ისეთი მეჩხერი ღიმილით გამიღიმა, რომ კინაღამ მუხლი მომეკვეთა. ხმა ამოიღო და ჯობდა ისევ ღიმილის გამო მომკვეთოდა მუხლი. ასე მეგონა გამოცვალეს.
-”გინდა მოგიტაცო?“ - მკითხა და გაიკრიჭა.
”პასუხს” არც დაელოდა ისე გააგრძელა:
-ეხლა პირობითზე ვარ... ეს ერთი წელი დამრჩა, იმიტომ ვარ აქ მარტო შაბათ-კვირას, მერე სულ გადმოვალ.
(”როგორ გამახარე”)
- რა დააშავე? - თან შიშით ვკითხე და თან უინტერესოდ.
- ”ძაღლი” ვცემე კუმისში (დანარჩენი დღეები იქ ცხოვრობდა თურმე) და მერე მეზობლის ბინის ქურდობა შემტენა - მიპასუხა და ისევ გაიკრიჭა.
ჩვენი საუბარი უფრო საინტერესოდ აღარ წარმართულა. ისეთი დაბნეული და იმედგაცრუებული ვიყავი რომ ნაგვის ვედროც კი მას შევატოვე.
მომდევნო შაბათ-კვირას ჩემს ფანჯარას აღარ გავკარებივარ და მას მერეც ოთახში ”უკანა სვლით” დავდიოდი რომ შემთხვევით არ გამეხედა მისკენ.
რამდენჯერმე კი მოვკარი თვალი ჩვეულ პოზაში, ფარდასაც ისევ სანახევროდ გადასწევდა ხოლმე, მაგრამ მერე, როგორც ჩანს, მობეზრდა ლოდინი ან ისევ რაღაც დააშავა კუმისში და ისე გავყიდეთ ის სახლი, აღარ მინახავს.

Tuesday, August 17, 2010

"უსახელო” ამბავი

მოგეხსენებათ რომ სკოლის ბოლო წლები აბიტურიენტობის წლებიცაა, აბიტურიენტობა კი მიჯნა - ერთი კარის გამოხურვასა და მეორის გაღებას შორის.

ჩემი „მიჯნა“ ისეთ ავბედით პერიოდს დაემთხვა, რომ ვერც ერთი კარის გამოხურვა გავიგე და ვერც მეორის გაღება. ხშირად ფეხითაც დავდიოდი რეპეტიტორებთან, როცა მეცხრე, მერვე თუ ოცდამეჩვიდმეტე ბლოკის ანგელოზი შემოსწყრებოდა ხოლმე ქალაქს და მეტროც ითიშებოდა.

იმ მუქ რეალობაში ძალიან ცოტა იყო საკმარისი, რომ თავი ბედნიერად თუ არა, თვითკმაყოფილად გეგრძნო. ეს „ძალიან ცოტა“ ჩემთვის აღმოჩნდა ერთი მაწანწალა ცალყბიანი ძაღლი, რომელსაც არ ვიცი ჩხუბის თუ თანდაყოლილი დეფექტის გამო ერთ მხარეზე ყბა ისეთი გამოჭმული ჰქონდა, რომ ენას პირში ვერ იკავებდა და მუდმივად გადმოვარდნილი ჰქონდა ცალი მხრიდან. გაბურძგნულ თავთან კომპლექსში ისეთი სასაცილო და საყვარელი შესახედაობის იყო, ოდნავი ზიზღის გრძნობაც კი არ გაგიჩნდებოდათ მისი დეფექტის გამო.

ანაგის ქუჩის ტერიტორიაზე დაძრწოდა. ინგლისურში ვემზადებოდი იმ ქუჩაზე და კვირაში ორჯერ მიწევდა ჩემი გაბურძგნული ”გუინპლეინის” ნახვა, რომელიც პირველივე დღიდან ამედევნა. თავიდან მხოლოდ კორპუსამდე მაცილებდა და მერე მიდიოდა. მას მერე რაც მისი გამოკვება ავიღე საკუთარ თავზე, აღარ მიდიოდა, სადარბაზოსთან მელოდებოდა და მერე იქიდან ისევ მაცილებდა მეტრომდე. ნახევარი წელი გაგრძელდა ჩვენი მეგობრობა.

ერთ დღესაც აღარ დამხვდა მეტროს ამოსასვლელთან და იქვე ვერც ვერსად მოვკარი თვალი. მზესუმზირის გამყიდველ ქალს ვკითხე და მიპასუხა, „რომელი ძაღლი შვილო, ის ქეციანი? - ეგ გუშინწინ მანქანამ გაიტანა, ჩემი თვალით ვნახე“ - და დაიწყო ტყუილ-მართალის ერთმანეთში არევა, რომ რაც შეიძლება მეტად ამჩუყებოდა გული.

გზა აღარ გამიგრძელებია, უკან გავბრუნდი სახლში...

დიდხანს მძულდა იმ ადგილას გავლა. მერე არდადეგებიც დაიწყო და ნელ-ნელა გადამავიწყდა.

აბიტურიენტობის მეორე წელს ისევ ვიპოვე „ძალიან ცოტა“ იმავე გზაზე, იმავე მეტროს ამოსასვლელთან - ერთი ძალიან სიმპატიური ქურთის ბიჭი (იმედია ქსენოფობიად არ ჩამეთვლება ასე მოხსენიება), რომელსაც პატარა დახლი ჰქონდა, სადაც თმის სამაგრებს და საყურეებს - უბრალო სხვადასხვა ზომის ფერად-ფერად რგოლებს, ყიდდა.

ყველა ავლა-ჩავლისას თვალს მაყოლებდა ღიმილით. მერე მეც ვუღიმოდი. ოღონდ არ ვესალმებოდით ერთმანეთს. ერთხელაც საყურის ყიდვა გადავწყვიტე და მივედი. (თუმცა რომ ვაღიარო, საყურე იმდენად არ მაინტერესებდა, რამდენადაც გამოლაპარაკება მინდოდა).

ისიც გაწითლდა და მეც. ფული არ გამომართვა. ვიუარე, ვივიშვიშე, უარესად გავწითლდი, ფეხები ვაბაკუნე, ვიბურტყუნე, ვილუღლუღე, მაგრამ არაფერმა გაჭრა. ”მე მინდა რომ გაჩუქო”, - მოკლედ მომიჭრა და ისღა დამრჩენოდა, მადლობა გადამეხადა.

ფრთებშესხმული და რეტდასხმული წამოვედი. რას ვიფიქრებდი რომ ეს „მე მინდა რომ გაჩუქო“ პერმანენტულ ხასიათს მიიღებდა. მას მერე მომკრავდა თუ არა თვალს, გამოვიდოდა დახლიდან, დამიდგებოდა წინ უშველებელი ღიმილით და მაწვდიდა ერთ წყვილ საყურეს ან თმის სამაგრს. უარს აზრი არ ჰქონდა. კვირაში ორჯერ ახალ-ახალი საჩუქრით მივდიოდი სახლში. ზოგჯერ ერთიდაიგივეს მჩუქნიდა, მაგრამ ისე მიხაროდა, თითქოს პირველად ვხედავდი მსგავს ნივთს.

არასოდეს არაფერი უკითხავს, სახელიც კი. მეც მერიდებოდა კითხვების დასმა.

გულში „საყურეების ბიჭს“ ვეძახდი. ერთადერთი რასაც ვახერხებდი - გაწითლება, უხერხული გაცინება და მადლობა იყო. შევდგამდი თუ არა კიბეებზე ფეხს, სანამ დავინახავდი, გული ყელში მებჯინებოდა და საკუთარ გულისცემას ვგრძნობდი... მრცხვენოდა რომ მე ვერაფერს ვჩუქნიდი საპასუხოდ, თან მეც მინდოდა რამით გამეხარებინა და ერთხელ დედაჩემს მოვპარე (კინაღამ მომკლა) ახლად ნაყიდი დეზოდორი „პრინცი მაჩაბელი“ და ის ვაჩუქე. სულ არ მიფიქრია იმაზე რომ ქალის იყო.

რეაქცია ჰქონდა სასწაული, ჯერ ყველა ფერმა გადაჰკრა სათითაოდ, მერე ხელები აუკანკალდა და ერთადერთი რაც მოაფიქრდა მკითხა, რომელ კლასში ხარო. მადლობა კი სადღაც ბოლოში წაიბურტყუნა და ისე მიუბრუნდა თავის დახლს, რომ საყურის მოცემა დაავიწყდა და ეს იყო ერთადერთხელ ჩვენი ნაცნობობის განმავლობაში.

ისე დამთავრდა სასწავლო წელი, რომ ერთმანეთის ვინაობა არ გაგვირკვევია. საგამოცდო ციებ-ცხელება რომ დამეწყო, შესაბამისად ინგლისურზე სიარულსაც დავანებე თავი და ჩვენი ურთიერთობაც შეწყდა. მერე უნივერსიტეტი, პირველკურსელის რეჟიმი და ისევ გავიდა პირველი სემესტრი რომ ჩემი „საყურეების ბიჭი“ აღარ მინახავს, იქით აღარ მიწევდა სიარული.

საახალწლო არდადეგებზე გადავწყვიტე რომ მენახა.

პირდაპირ თავზე დავადექი...

ვერც მაშინ მოახერხა რამე ეკითხა. მთხოვა ცოტა ხანი არ წახვიდეო და ეს „ცოტა ხანი“ ისე გავიდა ხმა არ ამოუღია. მანამდე მითხრა, მალე სხვაგან ვიწყებ სამსახურს და აქ აღარ ვიქნებიო, მერე რაც კი მოხვდა, ორივე ხელით მოხვეტა დახლიდან საყურეები და თმის სამაგრები და გამომიწოდა. მეც დაუფიქრებლად გავუწოდე ხელები... და მაშინ პირველად, სულ პირველად შევხედე თვალებში... მოურიდებლად ჩავაშტერდი... უცბადვე მომარიდა თვალი. ძალიან მინდოდა რამე ეკითხა, თუნდაც მხოლოდ სახელი და გვარი ან თვითონ ეთქვა თავისი, ან სად იწყებდა მუშაობას ის მაინც, მაგრამ მარტო ის მკითხა ჩააბარე თუ არა გამოცდებიო...მერე მომილოცა და გაჩუმდა.

ცოტა ხანში მყიდველებიც მოვიდნენ და სანამ იმათ მიუბრუნდებოდა, მადლობა გადავუხადე და გამომშვიდობებისას ლოყაზე ვაკოცე...ხესავით გაშეშებული იდგა...


თვრამეტი წელი ისე გავიდა, აღარსად შემხვედრია. რამდენ ისეთ ნაცნობს გადავყრილვარ ქუჩაში, სულ რომ ერთხელ მყავდა ნანახი, მაგრამ მისთვის თვალიც კი არსად მომიკრავს, თუნდაც შორიდან.

დრომ თავისი ქნა. დროს ჩემს ცხოვრებაში განვითარებული მოვლენებიც დაერთო თან და ნელ-ნელა სულ გადამავიწყდა.


... გუშინ ქალაქის ერთ ბოლოში, სადაც ალბათ სულ ერთი-ორჯერ ვარ ნამყოფი, ბანკში მომიწია შესვლა. რიგი იყო და სკამზე ჩამოვჯექი. სალაროსთან ერთმა კაცმა მიიქცია ჩემი ყურადღება, ისიც იმიტომ რომ რამდენჯერაც გავხედე, დაჟინებით მიყურებდა.

ერთი ასეთი თვალის გაპარების დროს, უცბად რომ ადამიანს რაღაც გაუნათდება გონებაში და ეს სახეზე გამოესახება, ისე დაემართა - ბავშობის ღიმილი გაეშალა მთელ სახეზე და ამ ღიმილში ვიცანი საშუალო ასაკის შეჭაღარავებული და ოდნავ ღიპწამოზრდილი ჩემი „საყურეების ბიჭი“.

სიცილი ამიტყდა - მოულოდნელობით, სიხარულით და დღემდე გამოცანად დარჩენილი ”ნეტა როგორ მიცნოთი” გამოწვეული სიცილი.

როგორც ჩანს ჩემმა სიცილმა კიდევ უფრო დაუდასტურა ეჭვი, მომიახლოვდა და მკითხა:

- შენ „ის“ ხარ ხო?

- კი, მე ის ვარ ”ის“ - ვუპასუხე და ინსტიქტურად წავივლე ხელი საყურეზე. აღარ გავწითლებულვარ.

- როგორ ხარ....- წაბორძიკდა.

მივხვდი და შევაშველე:

- ნათია მქვია.

- როგორ ხარ ნათია? - ისე მკითხა თითქოს ამ „უსახელო“ თვრამეტმა წელმა ჩვენს შორის კი არა, სხვაგან ჩაიარა.


...აღმოჩნდა რომ მალევე წასულა მისი ოჯახი საქართველოდან. „კუპონიზაციის“ დროს გაუყიდიათ ყველაფერი და აბარგებულან. ერთადერთი დეიდა დარჩენია აქ, რომელსაც დაქვრივების მერე პატრონი აღარ ჰყოლია და მის წასაყვანად და საბუთების გასაკეთებლად იყო ჩამოსული.

მორცხვი და გულკეთილი „საყურეების ბიჭი“ გერმანიის მოქალაქე და ხუთი შვილის მამა ყოფილა. ისიც მითხრა რომ ჩემი ნაჩუქარი დეზოდორის დაცლილი ბალონი თან წაუღია. (ჰოი საოცრებავ რომ გული არ ამიჩუყდა).

შეგნებულად თუ ძველმა მორიდებულობამ შემახსენა თავი ზუსტად არ ვიცი, მაგრამ თანამედროვე საკომუნიკაციო საშუალებების გაცვლა-გამოცვლაზე სიტყვა არ დამცდენია. მისი რამოდენიმე მორიდებული კითხვაც ზრდილობიანად გადავატრანსფერე უმისამართოდ და ამასობაში ჩემი რიგიც მოვიდა.

გამომშვიდობებისას ვუთხარი ერთი უპირატესობა გაქვს ჩემთან შედარებით, შენ ჩემი სახელი იცი-მეთქი.

-თემური მქვია ...თემურ ბროიანი - დაამატა პატარა პაუზის მერე და თან მითხრა თუ გინდა ეს უპირატესობა შენს მხარეზე დარჩესო...

...ჰოდა დავიტოვე.

„უსახელო“ თვრამეტი წელი ერთ წამში ჩათავდა.

Wednesday, August 11, 2010

ეგოპერფომანსი ანუ ცოტ-ცოტა "მე"-ზე

ვისში შეიძლება მიპოვოთ:

პატრიაცია (სამი მეგობარი) + პაოლა (დიდი სახ. პატ დიას.) + მერცია (ამბრი უმბრი და არაბნი) + დონია სოული (სისხლი და ქვიშა) + თეო (სხვისი შვილები)
ამათი საშუალო არითმეტიკული ვარ.

ჩემი სულიერი სამშობლო ჩინეთია.

მიყვარს და მივილტვი კონტრასტებისკენ ყველგან, ყველა და ყველაფერში.

უსარგებლო, ძველი ნივთების გადაყრა ყველაზე დიდი ჰობია ჩემი. (პირდაპირი მნიშვნელობით)

არ მახასიათებს ადამიანებზე მიჯაჭვულობა. მარტო ყველაზე კარგად ვგრძნობ თავს და ყველაზე "შინ", აქედან გამომდინარე მეგობრობა არ არის ჩემთვის პერმანენტული ცნება. " ბავშვობის მეგობარია და როგორ დავკარგო" ჩემთვის სრულიად გაუგებარია. მეგობარია იქამდე, სანამ ერთ ენაზე ვლაპარაკობთ და ზრდაში არ ჩამომრჩება. არც ფინჯანი ჩაის ან ყავის "საბუტილნიკ-საჩეთაო" დაქალოჩკები მყავს.

მიხარია რომ ვისწავლე აღარ მოვითხოვო ადამიანისგან იმაზე მეტი, ვიდრე ეს მასშია.

ერთი შეხედვით ვცნობ "ჩემიანებს" და ბოლომდე ვიხარჯები მათთვის, დანარჩენები შორს და კარგად!

მეზიზღება, აი მთელი გულით მეზიზღება ძუნწი ადამიანები, არ აქვს მნიშვნელობა სხვა რა დადებითი თვისებები აქვს. ჩემთვის ძუნწზე უარესი ადამიანი არ არსებობს, თვით ქრონიკული ალკოჰოლიკიც კი, რომელიც ასევე მეზიზღება თავისი მუდმივად ჩაწითლებული თვალებით, კანსა და ტანსაცმელში გაჟღენთილი მონელებული ალკოჰოლის სუნით, შესიებული ცხვირ-პირით, ჩახლეჩილი ხმით და სწრაფად აჩუყებადი გულით (ბრრრრრრრრრრრრ! ) და საერთოდ უფრო ბევრ რამეზე შემიძლია ვთქვა ვერ ვიტან, ვიდრე მიყვარს ან მომწონს. (ადრე პირიქით იყო)

ვეთაყვანები ადამიანებს, რომლებიც ფორტეპიანოზე კარგად უკრავენ.

მიზიდავს ის ადამიანები, რომლებმაც იციან თავისი თავის ზუსტი ფასი. ერთნაირად განმიზიდავს უტვინო ამპარტავანი და ყველა ღირსებით შემკული, მაგრამ საკუთარ ჩრდილს შეფარებული ძალიან თავმდაბალი ადამიანი.

რაშიც გემოვნება არასოდეს მეცვლება ეს როკ ბალადებია, განსაკუთრებით მიყვარს აკუსტიკური ვერსიები.

ძალიან მიჭირს მოსმენა იმ ადამიანის ვინც ს, შ, ძ, ც, წ ბგერებს სისინით და მკვეთრად წარმოთქვამს.

მეზიზღება უტაქტო ადამიანები, რომლებიც თავიანთ უტაქტობას ამართლებენ იმით რომ "რა ვქნა მე ეგეთი ვარ მირჩევნია პირში ვუთხრა სიმართლე, ვიდრე ზურგსუკან გავჭორო", არადა ზუსტად ესეთი პირშიმთქმელები არიან ყველანაირი ჭორის სათავე და ბუდე.

ვერიდები ურთიერთობას "ტიპიურ" მრევლთან.

საშინლად მეზარება ლაპარაკი. არა, არ მიყვარს, არამედ მეზარება, ფიზიკურად მეზარება სიტყვების წარმოთქმა. ასევე მეზარება სმს-ის გაგზავნა, ამიტომ თითქმის არასოდეს ვპასუხობ მოსულ სმს-ს, პასუხად ვრეკავ. მეზარება ყველანაირი ჩათი, ამიტომ ონლაინ ვარ მხოლოდ მაშინ, როცა ვინმესთან რამე საქმე მაქვს.

ჩემი ”სამოთხე”: ბუხარი, ტორშერი, სავარძელი, წიგნი და მხოლოდ საათის წიკწიკის ხმა. ჩემი წუთიერი ”ჯოჯოხეთი”: როცა ამ სამოთხეს ვიღაცა რაიმე ყოფითი კითხვით მირღვევს და პასუხის გაცემა მიწევს ან ტელეფონი რეკავს.

ვერ ვიტან მობილურს, აუცილებლობა რომ არ მოითხოვდეს, არ მექნებოდა. ხშირად მრჩება სახლში, მავიწყდება დატენვა და ა.შ. ძირითადად ფლეიერად ვხმარობ.

არც ტელევიზორი მიყვარს. მარტო როცა ვარ, არც მახსენდება თუ არსებობს.

ინტერნეტზე ვარ საშინლად დამოკიდებული, 96- წლიდან ამით ვარ ავად. როცა რაიმე მიზეზის გამო გათიშულია, ასე მგონია მაკლია ცალი ხელი, ფეხი, თვალი, ყური. ვარ ძალიან აფორიაქებული, გაღიზიანებული და ვერაფერზე ვერ გადამაქვს ყურადღება, სანამ არ ჩაირთვება. სულ რომ არ მივეკარო კომპიუტერს, როცა ვიცი რომ ქსელი ჩართულია წყნარად ვარ. მწეველებს რომ სჭირთ ბოლო რამდენიმე ღერზე ისე ვარ რაა.

ფილმებზე და წიგნებზე ისევ ისე მიჩუყდება გული, როგორც ბავშვობაში, ანიმაციაზეც კი. ყველაზე ცრემლუხვად გამოტირებული მაქვს ნაირა გელაშვილის ”ჩვენება” და რამდენჯერაც არ უნდა წავიკითხო რეაქცია ისევ ისეთი, როგორც პირველად.

ბოლოს ვიტირე მულტფილმზე "მერი და მაქსი".

ვერ ვიტან ”რაც არ უნდა კარგი იყოს, დედამთილი მაინც დედამთილია” ქალებს და უნდათ თუ არა მსხვერპლის როლს რომ ირგებენ. უფრო მეტად ვერ ვიტან ცოლსა და დედას შორის გაჭყლეტილ ბუნჩულა ქმარს, ვერც ერთის წყენას რომ ვერ ბედავს და საკუთარ წვენში იხარშება.

ბუნებამ მაგრად გამაზა ჩემზე, კაცად რომ არ გამაჩინა, მიუხედავად იმისა რომ ქალი ვარ 1000000%.

ვერ ვიტან შტერულ და უინტელექტო იუმორს. არც კუთხური იუმორი მიყვარს.

ოცნებები არ დამმსხვრევია, იმიტომ კი არა რომ ბედი მწყალობდა, უბრალოდ არ მქონია. მქონდა მხოლოდ მიზანი, რომლისკენ მიმავალიც შუა გზიდან უკან ვბრუნდებოდი, ოღონდ შიშის გამო არა, ინტერესი მეკარგებოდა. დღემდე მომყვება ეს ცუდი თვისება. როცა ვხედავ რომ რაღაცა ადვილად გამომდის შუა გზაზე ვტოვებ. დაბრკოლებებს ვერ ვიტან, მთავარია იმ დაბრკოლებას ერთი ნაბიჯით გადავახტე, აი მერე „ჰოპლას“დაძახების სურვილი მეკარგება. აქედან გამომდინარე ვიცი თითქმის ყველაფერი, მაგრამ საფუძვლიანად არაფერი.

ადრე ყველაგან და ყველაფერში პირველი ვიოლინო უნდა ვყოფილიყავი, ეხლა სრულიად ვკმაყოფილდები პარტერის ბოლო რიგში ვიჯდე ყველაზე განაპირა სკამზე გასასვლელ კართან ახლოს და იქედან ვადევნო თვალყური ყველაფერს ჩუმად და როცა მომბეზრდება, ასევე ჩუმად გავიპარო.

მშურს იმ ადამიანების რომლებსაც კარგი ემართებათ თუ ცუდი ღვთის ნებას მიაწერენ, მარტივია ესე ცხოვრება.

დიდხანს მჯეროდა ქვაზე დადებული მადლის ბუმერანგის თვისებაზე, ისიც დიდი მიღწევაა ქვა მაინც თუ დაგხვდა.


არანაირ პატივს არ ვცემ ცალმხრივი სიყვარულით გამოცალტვინებულ ქალებს.

ყველანაირი წარმოდგენა მეკარგება ქალზე თუ ოდესმე წამოსცდა ვინმეს მიმართ: "გაა---ვი" და საერთოდ თუ რაიმე ტერმინი ახსენა კუჭის მოქმედების ნებისმიერი აქტიდან:D

მთელი ცხოვრება ჩემს თავს ვუსწრებ, მერე უკან რომ მოვიხედები და ვხედავ ჩემს თავს, რომელიც არხეინად ჩამომჯდარა და დამცინის, რას ფართხიფურთხობ შე უბედურო, მაინც ვერ გამასწრებ და გაქცევაზე ლაპარაკი ხო ზედმეტიაო, მერე კეთილს ვინებებ და ველოდები ხოლმე, მერე ჩემი თავი მასწრებს და ვცდილობ მე დავეწიო და ზუსტად მაშინ ვეწევი, გასასვლელს რომ მიადგება და აღმოჩნდება რომ თურმე ადრე მიხვიდოდი თუ გვიან სულ ერთი იყო, რადგან კარს როცა გინდა მაშინ გააღებდი.

ჩემი საყვარელი საქმიანობა, როგორც ბრალს მდებენ ნაკვერჩხლის ხანძრად გადაქცევაა და ქარიშხლის დატრიალება ჭიქაში, არადა თუ ეს ნაკვერჩხალი ფეხსაცმელში არ ჩამიყარე და ეს ჭიქა თავზე არ გადამალეწე, ვერც ვამჩნევ.

მავნე ჩვევა? თმას ვაწვალებ ხელით და მიფუჭდება, მერე ამის გამო ვიჭრი და და შესაბამისად ჩემი აუხდენელი ოცნება გრძელი თმებია.

შენიშვნაზე ვფუჭდები და ამ დროს თუ ვიღაცამ არ შემომილაწუნა, იმ საქმეს ათასჯერ უფრო მეტად გავაფუჭებ, რის გამოც შენიშვნა მივიღე.

ჩემი ცხოვრება ერთი გაჭიანურებული ცხადზე ცხადი რეალობაა, სადაც ერთი დიდი მინის კედლის წინ ვდგავარ, რომლის იქითა მხრიდან თაფლი უსვია და მე ისღა დამრჩენია აქედან ვლოკო. ამას ერთი პლიუსიც აქვს. მუდმივად მაქვს მიზანი, რომ მინის მეორე მხარეს მოვექცე.

ერთი შეხედვით ვტოვებ უემოციო, ცივი და უხასიათო ადამიანის შთაბეჭდილებას. ეს ალბათ ასეცაა, რადგან ძალიან ცოტა ადამიანისთვის ვარ ის, რაც სინამდვილეში ვარ, დანარჩენებისთვის ან ნაცრისფერ თაგვს ვთამაშობ ან კრუელას. ემოციებს რაც შეეხება, მხოლოდ შიგნით განვიცდი, გარეთ გამოტანა არ შემიძლია. გარეთ მაშინ გამომაქვს თუ ამას ვწერ. თუ შეყვარებული ვარ მაშინ ოოო! ეგრევე ჰიპერკუბად გადავიქცევი ხოლმე და თუ "გვერდში მდგომიც" არაა ჰიპერკუბი, ვერც ის გამიძლებს და მეც მალევე მეკარგება ინტერესი.

შეყვარება შემიძლია იმდენჯერ, რამდენჯერაც ამის სურვილი გამიჩნდება. ჩემი "არა" არასოდეს ნიშნავს "ვნახოთ" "შეიძლება"-ს. არა არაა და დიახ - დიახ.

არასოდეს მყვარებია უღირსი ადამიანი და თუ კი ოდესმე ვინმე მყვარებია, დღემდე მიყვარს და პატივს ვცემ. იგივეს ვგრძნობ მათი მხრიდანაც. თითოეულმა იმაზე მეტი გამხადა, ვიდრე შეიძლებოდა ვყოფილიყავი მათ გარეშე.

ვთლი რომ ადამიანი ყველაზე „შიშველი“ და ყველაზე კარგად საკუთარ თავს გამოხატავს სექსში, გაბრაზებისას და უეცარი ელდის დროს.

ფიქრებშიც კი ტაბუ ადევს ჩემთვის მეგობრის ქმრებს თუ მათ მეგობარ კაცებს, თუნდაც "ყოფილებს".

მიყვარს გარკვეული კატეგორიის ადამიანებისთვის რქების მომტვრევა, ოღონდ მხოლოდ მაშინ რომ მიხვდება, როცა დასჭირდება, ხელს წაივლებს და იქ აღარაფერი დახვდება.

დილის ძილი და დილაობით ბოლომდე გამოფხიზლებამდე მასაჟი ჩემი მუდმივი მოთხოვნილებაა სულის და ხორცის, მაგრამ მოთხოვნილება მოთხოვნილებად რჩება.

ბოლო ოთხი წელია ღამეში მხოლოდ 4-5 საათი მძინავს.

იმის გამო რომ ჩემი ტვინი ნონ-სტოპ რეჟიმში მუშაობს, გამუდმებით ვფიქრობ და რაღაცას ვაანალიზებ ტვინში, ვარ საშინლად გონებაგაფანტული და დაბნეული. ყოველდღიური რუტინული საქმის პარალელურად სულ სხვა რაღაცეებზე ვფიქრობ და ამის გამო შეიძლება ფეხსაცმელი შევაწყო მაცივარში. მობილური შევაერთო უთოს მაგივრად. თითქმის არასოდეს მახსოვს სად წავიღე ესა თუ ის ნივთი. გამუდმებით ვეძებ, მობილურს, გასაღებს, პირადობის მოწმობას, მაგრამ მიუხედავად ამისა უწესრიგობას ვერ ვიტან. დაულაგებელ სახლში დისკომფორტი მეუფლება. ერთადერთი ადგილი სადაც მუდმივი ქაოსი მაქვს, ჩემი ჩანთაა. იქ შეგიძლიათ აღმოაჩინოთ ყველაფერი და რაც მჭირდება იმას ყოველთვის ბოლოს ვპოულობ ჩანთაში. მაგალითად თუ მჭირდება გასაღები, ვპოულობ მას მერე რაც მთელ ჩანთას ამოვატრიალებ, მაშინ როცა სხვა რაღაცის ძებნის დროს შეიძლება პირველი მომხვდეს გასაღები ხელში და ესე თითქმის ყველაფერზე.

დეპრესიული ვარ, მაგრამ დეპრესიულობას არასოდეს გამოვხატავ დეპრესიულობით. ხასიათზე არ მეტყობა. ძირითადად სულ ერთიდაიგივე ხასიათზე ვარ, არც კარგზე და არც ცუდზე. ვერასოდეს ვუგებდი იმ ადამიანებს, ვინც დილით ცუდ ხასიათზე იღვიძებენ.

ჩემი ცხოვრება შეიძლება დავყო ორ ნაწილად - დედობამდე და დედობის მერე. მიუხედავად იმისა რომ ამაზე ძლიერი ინსტიქტი არ არსებობს და ამაზე დიდი სიყვარული, მაინც ვიტყვი რომ დედობამ ცალსახად შემცვალა უარესობისკენ, (გარეგნულ ფაქტორს არ ვგულისხმობ). შინაგანი თავისუფლება მინიმუმამდე შევზღუდე, უფრო ნერვული, დამფრთხალი და შეშინებული გავხდი. წარმოუდგენლად რისკიანი ვიყავი. ეხლა აღარ, უფრო სწორედ, ვეღარ. მყავს ის, ვის წინაშეც მთელი ჩემი ცხოვრებით ვარ პასუხისმგებელი.

საშინელი მფლანგველი ვარ. ერთ დღეში ერთნარი აზარტით შემიძლია დავხარჯო ლარიც და ათასი ლარიც და ისიც შემიძლია ვთქვა, რომ ჩემს განწყობაზე დახარჯულ-დაუხარჯავის რაოდენობა არანაირად არ აისახება.

"გაშინაურება" - ამაზე ჩართული მაქვს სიგნალიზაცია და დაბადებიდანვე დამყვება ეს. არასოდეს გავუშინაურდები ვინმეს და ვერც მე გამიშინაურდებიან. მომენტალურად იბლოკება ესეთი ადამიანი ჩემში. „მოშინაურებაში“ არ აგერიოთ ოღონდ:)

ვერიდები ურთიერთობას მუდმივად ხაზგასმულად კარგ ხასიათზე მყოფ ადამიანებთან, ცას და ქვეყანას რომ არიან მოდებული და ყველას მეგობარს ეძახიან. ესეთები ყოველთვის ცალი ყურით გისმენენ, არაფერი გულთან ახლოს არ მიაქვთ და შეუძლიათ საკუთარ კეთილდღეობას ყველა და ყველაფერი გადააყოლონ.

მირჩევნია პატივს მცემდნენ, ვიდრე ვუყვარდე. ესეც არის ჩემს რეალურ გარემოში და ესეც ჯობია. ადამიანი ისეა მოწყობილი რომ იმას უფრო ადვილად აწყენინებს ვინც უყვარს, ვიდრე იმას, ვისი რიდიც აქვს.

ყოველგვარი თავმდაბლობის გარეშე შემიძლია ვთქვა, რომ ადამიანებზე გარკვეულ გავლენას ვახდენ, ადვილად სჯერათ ჩემი და მენდობიან. ღმერთმა დამიფაროს რომ ოდესმე ისე გადამიტრიალდეს ჭკუა, ამით ვისარგებლო.

ჩემი სულის და გულის ყველაზე დიდი და ჯანსაღი ნაწილი ჩემმა დამ წაიღო და დარჩენილი ნაწილი ტურბოზე მაქვს ჩართული, სადამდე გამიქაჩავს არ ვიცი...

Tuesday, August 10, 2010

მინდა ჩემი შვილი


 ისეთი თაობის წარმომადგენელი იყოს და ისეთ საქართველოში გაიზარდოს:

-სადაც სიტყვათა შეთანხმება კაი ბიჭი მხოლოდ ბიჭის სიკარგეს აღნიშნავს და არა მოკრიმინალო არსებას.
-სადაც სიტყვა ქურდი მხოლოდ ზიზღს იწვევს და გადმოცემითაც კი არ იციან, რომ ოდესღაც პატივსაცემი სიტყვა იყო.
-სადაც ქვეყნის სავიზიტო ბარათი არ იქნება ”შაშლიკები” ”კინდზმარაული” და უთავბოლო სუფრები.
-სადაც ფილმი ”მიმინო” ნოსტალგიებსა და კეთილ ღიმილს არ გამოიწვევს ან საერთოდ არ ეცოდინებათ ეს ფილმი ან თუ ეცოდინებათ ვერანაირად ვერ გააკეთებენ საკუთარ თავთან და ზოგადად ქართველთან იდენტიფიკაციას.
-სადაც 50 პროცენტს ბიზნესმენობა არ ენდომება და დანარჩენ ორმოცდაათს იურისტობა.
-სადაც დედები არასოდეს წყველიან და სცემენ ბავშვებს.
-სადაც ფიზიკოსი არ იდგება ელიავაზე გულზე ტრაფარეტით ”ვაგებ კაფელს იაფად” და სადაც ვაკანსიებში არ იქნება მითითებული ”30 წლამდე”
-სადაც ახალგაზრდა ჯანიანი კაცი არ წამოვა სოფლიდან ქალაქში, რომ თოხი გაცვალოს ” დაცვის ბიჭობაზე”.
-სადაც მეტროს ერთ ამოსასვლეში არ იყიდიან და მეორე ამოსავლეში გაყიდიან.
-სადაც საექსპორტო საქონელი მარტო ვაშლი, მანდარინი და ბორჯომი არ იქნება.
-სადაც ”გივი სიხარულიძეობა” ცალსახად გატეხავს.
-სადაც წურწუმიები 6 მილიონ დისკს არ გაყიდიან.
-სადაც არ ეცოდინებათ ცეკვა შალახო.
-სადაც აღარ იქნება ქელეხები ორმოცები წლისთავები.
-სადაც სიტყვა ქალწული იქნება მხოლოდ და მხოლოდ სამედიცინო ტერმინი და არა სულის მდგომარეობა ან პატიოსნების განმსაზღვრელი.
-სადაც პატიოსნება და სექსის არ ქონა, გათხოვება და სექსი ქონა სინონიმები არ იქნება
-სადაც გარეუბნელობა გოიმობას არ ნიშნავს.
-სადაც სიტყვა სოფლელს მხოლოდ და მხოლოდ გეოგრაფიული მნიშვნელობით გამოიყენებენ
-სადაც დიზაინერა ბიჭოლები ვიპ პერსონები არ იქნებიან.
-სადაც პრ----ზე არ გაიხევიან იმის გამო რომ ”იმენნა” პრადოში უსმინონ შუფუწინსკის.
-სადაც ავტობუსის, ოპერის, თეატრის სკამებს არ დაჭრიან, ისტორიულ შენობებს, ეკლესიების შემოგარენს არ მიაწერ-მიაკაწრავენ. ”ვაჟა, კნოპა, შხამა, ჩორნა და ლალი 1965წ. ბუნებაში ხეებზე არ ამოჭრიან ჯაყვით ”აქ მოფსა შოთიკომ 1975 წლის 5 ივნისი.”
-სადაც ეკლესია მონასტრების ტერიტორიაზე ცხვრებს არ დაჭრიან ყელებს და ცხვრის თავს იქვე არ გააგორებენ, რომ მერე ყველა გამვლელისგან გაიგონონ ”შეგიწიროს შეგიწიროს!”
-სადაც ოთხი თაობა ერთ სახლში არ იცხოვრებს.
-სადაც დაწვრილშვილებული მუტრუკი ისევ მშობლების კისერზე არ იქნება და ამას ბუნებრივ მოვლენად ჩათვლის.
-სადაც ადამიანური ურთიერთობები უფრო ღია და სტერეოტიპებისგან თავისუფალი გახდება.
-სადაც ფრაზა ”მარხვაზე ვარ” არ იქნება ტყლარჭვის ერთ-ერთი ფორმა.
-სადაც იღლიის გაპარსვა არაკაცური არ იქნება.
-სადაც ლიფტში არ მოიხოცავენ ცხვირს ხელით და მერე ხელს ლიფტის კედლებზე არ შეიმშრალებენ.
-სადაც ახალგაზრდა გოგოები არ ივლიან ოქროებასხმულები და ქალები ძვირფასი ქურქებით ბაზარში.
-სადაც ”მე ვარ ქართველი და მაშასადამე მე ვარ ევროპელი”, მზიას და ზეზვას დამსახურება კი არ იქნება, არამედ თვითშეგნებისა და ცხოვრებსი წესის.
-სადაც ერთმანეთს უფრო მეტ პატივს სცემენ და უცხოელს არ შესცქერიან ”ქვემოდან”
-სადაც აღმოფხვრება ისეთი ცნებები როგორიცაა ოჯახის კულტი, დედის კულტი, ქალის კულტი, ტრადიციების კულტი და იარსებებს მხოლოდ ერთადერთი კულტი - ადამიანის და მისი უფლებების.
ყოველგვარი მეტიჩრობის გარეშე, რომ ვიცოდე რომ ჩემს შვილს ესეთ ქვეყანაში დავტოვებ, ყველაზე უარესი წუთისთვისაც კი მადლობას გადავუხდიდი ღმერთს.